 |
Καλώς ορίσατε στις ιστοσελίδες μου |
Λεβιάθαν, 11/1991, σελ. 35-59
Αθήνα: Εταιρεία Έρευνας και Μελέτης του Πολιτισμού και της Κουλτούρας
ISSN 1105-6444
Περίληψη
Πρόκειται για επισκόπηση των τάσεων του αντιφορμαλισμού, του ανθρωποκεντρισμού, του υποκειμενικού ιδεαλισμού και του ανορθολογισμού, οι οποίες αναπτύχθηκαν κατά το 18ο και 19ο αιώνα. Οι τάσεις αυτές άσκησαν σημαντική επίδραση στη μεταγενέστερη εξέλιξη των κοινωνιολογικών απόψεων για τη μουσική, αλλά και για την τέχνη γενικότερα. Επίσης, άσκησαν σημαντική επίδραση στην καλλιτεχνική πρακτική και στη διαμόρφωση της ρομαντικής ιδεολογίας, προετοιμάζοντας έτσι το έδαφος για τις εξελίξεις που παρατηρήθηκαν στη διάρκεια του εικοστού αιώνα, τόσο στο πεδίο της τέχνης και της κουλτούρας γενικά, όσο και στη μουσική ειδικότερα. Η εργασία καταπιάνεται με την ιστορική και συστηματική ανίχνευση της μεθοδολογικής θεμελίωσης ορισμένων από τις σύγχρονες "ειδικές" κοινωνιολογίες (όπως η κοινωνιολογία της μουσικής και η κοινωνιολογία των τεχνών).
(Στα βουλγαρικά: Към диалектиката на музикалния материал)
Άρθρο στο επιστημονικό περιοδικό με κριτές:
Kultura, 2/1991, σελ. 37-52
Σόφια: Υπουργείο Πολιτισμού
ISSN: 0861-0401
Το περιοδικό Kultura εξέδιδε το ερευνητικό Ινστιτούτο Πολιτισμού της Ακαδημίας Επιστημών της Βουλγαρίας
Περίληψη
Στο άρθρο αυτό αναλύεται κοινωνιολογικά το υλικό, το οποίο αποτελεί αντικείμενο της μουσικής τέχνης. Διερευνάται η διαλεκτική της εξέλιξής του στο δυτικό πολιτισμό και επιχειρείται μια προσέγγιση των κοινωνικών παραμέτρων που προσδιορίζουν την εκάστοτε συγκεκριμένη του διαμόρφωση. Ξεκινώντας από τη μεθοδολογική θέση ότι η μουσική ως τέχνη αποτελεί μορφή επικοινωνίας, το μουσικό υλικό διερευνάται σε δύο επίπεδα: αφενός ως μέσο για την πραγμοποίηση του καλλιτεχνικού επινοήματος, και αφετέρου ως μέσο για την πραγματοποίηση συγκεκριμένης μορφής καλλιτεχνικής επικοινωνίας. Η εργασία καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ακόμη και οι φαινομενικά απλούστερες επιλογές των δημιουργών εκφράζουν με έμμεσο τρόπο και μέσω ιδιαίτερα σύνθετων διαμεσολαβήσεων ουσιαστικά στοιχεία της εκάστοτε κουλτούρας και κατ' επέκταση της κοινωνίας.
(Στα βουλγαρικά: Рационалност, субект, познание между модерно и постмодерно)
Άρθρο στο επιστημονικό περιοδικό με κριτές:
Filosofska Misal (Φιλοσοφική Σκέψη), τεύχος 6/1990, σελ. 110-121
Σόφια: Bulgarian Philosophical Association (Bulgarian Academy of Sciences)
ISSN 0324-024X
Περίληψη
Το άρθρο έχει μεθοδολογική σημασία, δεδομένου ότι πραγματεύεται το ζήτημα της ορθολογικότητας και του ανορθολογικού στοιχείου - δύο από τα κεντρικά θέματα στην κοινωνιολογία των τεχνών, τα οποία αναδύθηκαν και πάλι με τη συζήτηση περί μεταμοντέρνας κατάστασης. Στο άρθρο αυτό γίνεται επισκόπηση των εννοιών της νεωτερικότητας και της μετανεωτερικότητας με βάση τη διερεύνηση των κατηγοριών "ορθολογικότητα", "γνώση" και "υποκείμενο". Διαπιστώνεται ότι ένας σημαντικός μεθοδολογικός περιορισμός ενός πλήθους προσεγγίσεων (όπως των F. Nietzsche, O. Spengler, A. Camus, M. Horkheimer, T. W. Adorno, J. Habermas, J.-F. Lyotard, κ.ά.) συνίσταται στη μελέτη αυτών των κατηγοριών ως ανεξάρτητων από τις συγκεκριμένες και ιστορικά προσδιορισμένες εκφάνσεις τους. Ωστόσο, διαπιστώνεται επίσης ότι οι προσεγγίσεις αυτές θέτουν μια σειρά από σημαντικά προβλήματα και ερωτήματα που αφορούν το δυτικό πολιτισμό.
Πρακτικά διεθνούς συνεδρίου
Σόφια: Bulgarian Academy of Sciences, 1990
Περίληψη
Διερευνώνται ορισμένα επιστημολογικά ζητήματα αναφορικά με τον ορισμό της βιβλιολογίας ως επιστήμης για τη γραπτή επικοινωνία. Διακρίνονται τα προβλήματα που αναφέρονται στη μέθοδο από τα προβλήματα που αναφέρονται στο ίδιο το αντικείμενο της επιστήμης αυτής. Ο ορισμός της βιβλιολογίας ως επιστήμης για τη γραπτή επικοινωνία αποδεικνύεται προβληματικός, στο βαθμό που δεν αποσαφηνίζεται η διαφορά της από τη σημειολογία ή τη γλωσσολογία και ιδιαίτερα εφόσον δε διευκρινίζεται η ειδοποιός διαφορά των μεθόδων της.
Περίληψη
Το μεγαλύτερο μέρος των Σημειώσεων περιλαμβάνει πρωτότυπες μελέτες, δεδομένου ότι στη σχετική τοπική βιβλιογραφία - όταν διδάχθηκε το συγκεκριμένο μάθημα - δεν υπήρχαν ανάλογες εργασίες. Αναλύονται οι βασικές τάσεις που παρουσιάζει η εξέλιξη του συστηματικού στοχασμού για τη μουσική από τον Πυθαγόρα μέχρι και τον F. W. Schelling. Ταυτόχρονα, η μουσική ζωή από την αρχαιότητα μέχρι τους νεώτερους χρόνους προσεγγίζεται κοινωνιολογικά, μέσα από το πρίσμα των γενικότερων εξελίξεων που παρατηρούνται στο δυτικό πολιτισμό.
Οι Σημειώσεις συστηματοποιούν το υλικό που παρουσιάστηκε στη διάρκεια των μαθημάτων. Στόχος του είναι να γνωρίσουν οι φοιτητές τις βασικές τάσεις οι οποίες παρουσιάστηκαν στην ανάπτυξη της κοινωνιολογικής και φιλοσοφικής σκέψης για τη συγκεκριμένη μορφή τέχνης. Η συστηματική αυτή προσέγγιση βοηθά ώστε να κατανοηθούν καλύτερα ορισμένα ζητήματα της σύγχρονης εποχής που χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση νέων κοινωνικών μορφωμάτων και πολιτισμικών φαινομένων, τόσο σε τοπικό, όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Στις Σημειώσεις, πέρα από τις απαραίτητες για να ολοκληρωθούν οι στόχοι του μαθήματος βασικές ιστορικές γνώσεις, σκιαγραφείται η ανάπτυξη των ποικίλων τάσεων που παρουσιάζει ο μουσικός πολιτισμός στο πλαίσιο της κοινωνικής δυναμικής. Η προσοχή εστιάζεται πρώτα απ' όλα στη σχέση ανάμεσα στις διάφορες απόψεις και την κοινωνική πραγματικότητα, στην οποία εμφανίζονται και αναπτύσσονται. Παράλληλα, αναζητείται τόσο η κοινωνική και ιστορική τους διάσταση, όσο και η κοινωνική και ιστορική φύση των αισθητικών ιδανικών που κυριαρχούν σε κάθε εποχή και τα οποία εκφράζονται με συγκεκριμένες μορφές καλλιτεχνικής επικοινωνίας και πρακτικής.
