 |
Καλώς ορίσατε στις ιστοσελίδες μου |
Μουσικολογία, 18/2003, σελ. 98-105
Αθήνα: Εκδόσεις Εξάντας
ISSN 1012-0203
Περίληψη
Στο άρθρο αυτό αναλύεται κοινωνιολογικά η άποψη για τη μουσική ως επιστήμη. Υποστηρίζεται ότι η άποψη αυτή πηγάζει από την ανάγκη υπέρβασης ενός στερεότυπου που κυριαρχεί στις νεωτερικές κοινωνίες. Πρόκειται για το στερεότυπο της τέχνης ως πολυτέλειας. Υποστηρίζεται επίσης ότι τόσο το στερεότυπο αυτό, όσο και η άποψη για τη μουσική ως επιστήμη, απορρέουν από τις σχέσεις αποξένωσης στο πεδίο του πολιτισμού και έχουν αρνητικές συνέπειες για τη μουσική εκπαίδευση, αλλά και για την καλλιτεχνική ζωή γενικά.
Στη βάση αυτή αναλύονται τα παράδοξα της μουσικής εκπαίδευσης στη χώρα μας και δίνεται έμφαση στο γεγονός ότι το στερεότυπο για την καλλιτεχνική εκπαίδευση ως είδος πολυτελείας έχει αναχθεί σε βασική αρχή τόσο της εκπαιδευτικής πολιτικής, όσο και της πολιτικής που ακολουθείται στον τομέα του πολιτισμού. Το γεγονός αυτό επαληθεύεται από δεδομένα που συλλέχθηκαν με εμπειρική έρευνα πεδίου σε μουσικά εκπαιδευτήρια, αλλά και από μια ποσοτική ανάλυση του προγράμματος που ακολουθεί το κοινό σχολείο.
Τέλος, υποστηρίζεται ότι οι σύγχρονες πολιτισμικές εξελίξεις απαιτούν έναν τύπο εκπαιδευτικής και πολιτιστικής πολιτικής που είναι ασύμβατος με το στερεότυπο για την τέχνη ως πολυτέλεια.
Ετερότητα και Κοινωνία
Association Internationale des Sociologues de Langue Française
Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών
Αθήνα, 2003
Ηλεκτρονική έκδοση
ISBN: 960-7093-86-0
Περίληψη
Στη μελέτη αυτή εξετάζεται το ιδιαίτερο ενδιαφέρον που εδώ και αρκετά χρόνια επιδεικνύει για την ποικιλομορφία και την ετερότητα η παγκόσμια βιομηχανία του πολιτισμού - με αιχμή τη βιομηχανία πολυμέσων. Το ενδιαφέρον αυτό γίνεται καλύτερα κατανοητό στο πλαίσιο της παγκοσμιοποιημένης αγοράς πολιτισμικών αγαθών. Διαπιστώνεται ότι, αν και στο αυτί του ακροατή - ή στο μάτι του θεατή - καταλήγει σήμερα μια εμφανώς πρωτόγνωρη ποικιλομορφία πολιτισμικών και καλλιτεχνικών προϊόντων, παραμένει στην αφάνεια και αποσιωπάται συστηματικά το γεγονός ότι, οι όροι και οι προϋποθέσεις αυτού του επιτεύγματος λειτουργούν οικονομικά, κοινωνικά και πολιτισμικά σε βάρος των λιγότερο αναπτυγμένων κοινωνιών και των λιγότερο ευνοημένων κοινωνικών συνόλων. Ταυτόχρονα, ενισχύεται και με καλλιτεχνικά μέσα η ψευδαίσθηση για την τέχνη ως ένα είδος καθολικής ή παγκόσμιας "γλώσσας", με τη βοήθεια της οποίας θα μπορούσαν να επιλυθούν ευκολότερα οι ασυμμετρίες και οι κοινωνικές αντιφάσεις της εποχής μας. Τονίζεται ότι οι εξελίξεις αυτές δημιουργούν ευνοϊκές συνθήκες για τη διαμόρφωση πολιτικής, η οποία αφενός θα ευνοεί την πολιτισμική ανάπτυξη σε τοπικό επίπεδο και αφετέρου θα συμβάλλει στην καλλιέργεια μιας κριτικά προσανατολισμένης καλλιτεχνικής και αισθητικής κουλτούρας.
Μουσικολογία, 17/2003, σελ. 105-139
Αθήνα: Εκδόσεις Εξάντας
ISSN 1012-0203
Περίληψη
Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται μέρος μιας ευρύτερης έρευνας και αναλύεται η πορεία του θεσμού των μουσικών εκπαιδευτηρίων στο διάστημα 1971-2000. Η ανάλυση επεκτείνεται στα κοινωνικά σύνολα που εμπλέκονται στο συγκεκριμένο θεσμό της μουσικής ζωής στη χώρα μας. Παρουσιάζονται τα αποτελέσματα εμπειρικής κοινωνιολογικής έρευνας που πραγματοποιήθηκε σε 20 εκπαιδευτήρια, εννέα νομών της Βόρειας Ελλάδας με τη μέθοδο του αυτοσυμπληρούμενου ερωτηματολογίου και τη μέθοδο της συμμετοχικής παρατήρησης.
Οι μεταβολές στη σύνθεση και τα μεγέθη των κοινωνικών συνόλων που απαρτίζουν το σημαντικό αυτό θεσμό με ιστορία εκατόν τριανταένα χρόνων, δεν έχουν ακόμη ερμηνευθεί επαρκώς. Το γεγονός αυτό δεν διευκολύνει την αποφυγή λανθασμένων παρεμβάσεων, με απρόβλεπτες συνέπειες για την ανάπτυξη της μουσικής, αλλά και γενικότερα της καλλιτεχνικής παιδείας στη χώρα μας. Η ανακοίνωση εστιάζει στην κατανόηση των μηχανισμών αναπαραγωγής και κοινωνικοποίησης στο πλαίσιο της μουσικής ζωής στη χώρα μας.
Πρακτικά του ομότιτλου διεθνούς επιστημονικού συνεδρίου
Αθήνα: Εκδόσεις Ορφέως-Νικολαΐδη 2003
Περίληψη
Αναλύονται ορισμένες από τις λειτουργίες των εμπορευματικών σχέσεων ως του πλαισίου εκείνου στο οποίο συγκροτείται και λειτουργεί η μουσικής ζωή στις νεωτερικές κοινωνίες. Η διερεύνηση της σημασίας που έχουν σήμερα οι σχέσεις αυτές αποτελεί μια σοβαρή πρόκληση για την κοινωνιολογία της μουσικής, η οποία έχει προσφέρει στο παρελθόν εξαιρετικά δείγματα κριτικής προσέγγισής τους.
Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στο γεγονός ότι οι μεταβολές που παρατηρούνται στο χαρακτήρα των εμπορευματικών σχέσεων ασκούν σημαντική επίδραση σε όλους τους τομείς της μουσικής ζωής και σε διαφορετικά επίπεδα. Η επίδραση αυτή φαίνεται να ενισχύεται στο πολλαπλάσιο, στο πλαίσιο μιας παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, όπου αίρονται οι χωροχρονικοί περιορισμοί που χαρακτήριζαν την προηγούμενη κατάσταση. Από την άποψη αυτή, το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης - με τη συγκεκριμένη μορφή με την οποία έχει επικρατήσει - αποκτά ιδιαίτερη σημασία για τη μουσική ζωή, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση μιας νέας κατάστασης για το μουσικό πολιτισμό συνολικά και κατ' επέκταση για τις τέχνες συνολικά.
Στην ανακοίνωση υποστηρίζεται ότι οι νέες συνθήκες δημιουργούν την ανάγκη να επαναπροσδιοριστούν η θέση και οι λειτουργίες της αισθητικής παιδείας γενικότερα. Η κατεύθυνση αυτή προϋποθέτει μελετημένη αναδιαπραγμάτευση της δομής και των λειτουργιών της μουσικής εκπαίδευσης στο σύνολό της και ανακατατάξεις, οι οποίες αναπόφευκτα συνδέονται με τη λήψη πολιτικών αποφάσεων που αφορούν τον πολιτισμό και την καλλιτεχνική εκπαίδευση.
Κοινωνιολογία: Μάθημα Ελευθερίας
Σύλλογος Ελλήνων Κοινωνιολόγων
International Sociological Association (RC26)
Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών
Θεσσαλονίκη, 2002
Ηλεκτρονική έκδοση
ISBN: 960-92263-0-2
Περίληψη
Με βάση το παράδειγμα της μουσικής εκπαίδευσης ανιχνεύονται ορισμένες από τις επιδράσεις της παγκοσμιοποίησης στους θεσμούς αισθητικής, πολιτισμικής και καλλιτεχνικής αναπαραγωγής και κοινωνικοποίησης. Οι ιδιομορφίες που παρουσιάζει ο θεσμός των μουσικών εκπαιδευτηρίων στη χώρα μας διαμορφώθηκαν στη διάρκεια των εκατόν τριάντα και πλέον χρόνων της ύπαρξής του. Οι ιδιομορφίες αυτές εντείνονται ακόμη περισσότερο στις συνθήκες που δημιουργούν οι ανακατατάξεις τόσο στο ευρύτερο πεδίο των εργασιακών σχέσεων, όσο και στο θεσμό της γενικής εκπαίδευσης, υπό την επίδραση της παγκοσμιοποίησης. Οι μεταβολές στο θεσμό της γενικής εκπαίδευσης πραγματοποιούνται με τρόπο που περιορίζει δραστικά ή αποκλείει σχεδόν οριστικά τη συστηματική καλλιέργεια αισθητικής και καλλιτεχνικής παιδείας, ακριβώς σε εκείνες τις ηλικιακές κατηγορίες που είναι και οι πιο κρίσιμες για τη διαμόρφωση αισθητικών αξιών και καλλιτεχνικής κουλτούρας. Αυτό τουλάχιστον δείχνουν τα ευρήματα της εμπειρικής κοινωνιολογικής έρευνας με τη μέθοδο του αυτοσυμπληρούμενου ερωτηματολογίου και της συμμετοχικής παρατήρησης σε μουσικά εκπαιδευτήρια της Βόρειας Ελλάδας, τα οποία παρουσιάζονται στη μελέτη αυτή.
Οι εξελίξεις αυτές ευνοούν τη διαμόρφωση του τελικού αποδέκτη των πολιτισμικών προϊόντων μάλλον ως συναισθηματικού καταναλωτή, παρά ως κριτικά σκεπτόμενου πολίτη, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη συγκρότηση των αξιολογικών συστημάτων, των επιλογών, των προτιμήσεων, της στάσης και της συμπεριφοράς σε συλλογικό επίπεδο.
