 |
Καλώς ορίσατε στις ιστοσελίδες μου |
Στο δίτομο: Εξουσία - Βία - Πόνος, τόμος Α΄, σελ. 341-355
Επιμέλεια: Κλήμης Ναυρίδης
Πρακτικά του ομότιτλου διεθνούς συνεδρίου
Αθήνα: Καστανιώτης 2002
Περίληψη
Παρουσιάζονται ευρήματα εμπειρικής έρευνας, με αντικείμενο ορισμένες λειτουργίες του έντυπου δημοσιογραφικού λόγου. Πρόκειται για τις λειτουργίες της αναπαραγωγής και της καλλιέργειας συστημάτων αξιών, αναπαραστάσεων και στερεοτύπων της συλλογικής συνείδησης που συνδέονται με την καλλιέργεια συνθηκών, ευνοϊκών για την ανάπτυξη συμβολική βίας. Η έννοια της συμβολικής βίας, όπως αναπτύχθηκε από τον P. Bourdieu, αξιοποιείται στο κείμενο αυτό και διευρύνεται, αναδεικνύοντας - μεταξύ άλλων - ορισμένες από τις λειτουργίες των μέσων μαζικής επικοινωνίας στις κοινωνίες υποδοχής πληθυσμών που μεταναστεύουν.
Τα ευρήματα από τη δειγματοληπτική ανάλυση του έντυπου δημοσιογραφικού λόγου αφορούν κατά ένα μέρος τα στοιχεία που συνθέτουν το λεγόμενο νεορατσισμό ή πολιτισμικό ρατσισμό, ο οποίος στηρίζεται στο επιχείρημα της "πολιτισμικής κατωτερότητας", της "βαρβαρότητας" και επομένως της "επικινδυνότητας" των "άλλων". Παράλληλα, η ποσοτική και ποιοτική ανάλυση των ευρημάτων (με τη μέθοδο της κριτικής ανάλυσης λόγου, κατάλληλα προσαρμοσμένης και εμπλουτισμένης) έδειξε - για τη χρονική περίοδο την οποία αφορούσε η ανάλυση - το μικρό βαθμό ετοιμότητας της ενδοομάδας να ακούσει και να σεβαστεί - και όχι απλά να ανεχθεί - το λόγο και την ύπαρξη των "άλλων".
Παράρτημα στον τόμο: Anthony Giddens, Κοινωνιολογία
(Τόμος Β΄, Το Βοήθημα του Φοιτητή), σελ. 135-166
Μετάφραση, επιμέλεια Δ. Γ. Τσαούσης
Αθήνα: Gutenberg 2002
Περίληψη
Στο κείμενο αυτό - με αφορμή τη διαμόρφωση μιας ενδεικτικής βιβλιογραφίας - αναλύεται ένα ιδιότυπο φαινόμενο που χαρακτηρίζει την ελληνική κοινωνιολογική βιβλιογραφία και συνδέεται με την ανάπτυξη της επιστήμης αυτής στη χώρα μας. Με τον τρόπο αυτό θίγονται ορισμένα ζητήματα της κοινωνιολογίας της γνώσης και της κοινωνιολογίας της επιστήμης που έχουν διερευνηθεί ελάχιστα.
Στον τόμο: Θεσσαλονίκη και Φιλιππούπολη σε Παράλληλους Δρόμους. Ιστορία, Τέχνη, Κοινωνία (18ος-20ός Αιώνας), σελ. 195-215
Πρακτικά του ομότιτλου διεθνούς επιστημονικού συνεδρίου
Θεσσαλονίκη: Πολιτιστική Εταιρεία Επιχειρηματιών Βόρειας Ελλάδας 2000
Περίληψη
Στο άρθρο αυτό - που είναι αποτέλεσμα θεωρητικής και εμπειρικής έρευνας (με τη μέθοδο της ημιδομημένης συνέντευξης) - παρουσιάζεται η πολύπλευρη φυσιογνωμία μιας από τις πολλές κοινότητες της Θεσσαλονίκης και γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στον τομέα του πολιτισμού και της τέχνης, οι λειτουργίες του οποίου είναι σημαντικές για τη συνύπαρξη διαφορετικών εθνοτικών και πολιτισμικών κοινοτήτων στον ίδιο γεωγραφικό χώρο, αλλά και για τη συνοχή των μεταναστευτικών κοινοτήτων. Η σύντομη ιστορική αναδρομή και η παρουσίαση των διαφορετικών όψεων και θεσμών που σχετίζονται με τον πολιτισμό και την τέχνη, συμπληρώνουν την εικόνα για την κοινότητα αυτή, ενώ τα υπόλοιπα τμήματα του άρθρου αναφέρονται σε άλλες διαστάσεις της (οικονομικές, πολιτικές κ.λπ.).
Η μελέτη αποτελεί συμβολή στην προσπάθεια να διαμορφωθεί ολοκληρωμένη εικόνα για τη συγκεκριμένη κοινότητα, δεδομένου ότι μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν στη βιβλιογραφία ανάλογες προσεγγίσεις. Επιπλέον, αποτελεί μέρος ευρύτερης προσπάθειας να προσεγγιστούν ολοκληρωμένα τα εξήντα και πλέον εθνοτικά και πολιτισμικά σύνολα που συνθέτουν την τοπική κοινωνία της Θεσσαλονίκης. Η απουσία ανάλογων εγχειρημάτων έχει ως αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται η κατανόηση των ιδιαιτεροτήτων που παρουσιάζουν, γεγονός που δεν ευνοεί τη διαμόρφωση πολιτισμικής, εκπαιδευτικής, κοινωνικής και λοιπής πολιτικής, κατάλληλης για μια πολυπολιτισμική κοινωνία.
Άρθρο στο επιστημονικό περιοδικό με κριτές:
Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, τεύχος 103 (Γ΄ 2000), σελ. 83-105
Αθήνα: Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών
GR ISSN: 0013-9696
Περίληψη
Στο άρθρο αυτό αναλύεται η εφαρμογή και αξιοποίηση των σύγχρονων μέσων και μορφών μαζικής επικοινωνίας στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, με τη χρήση νέων τεχνολογιών. Το βασικό συμπέρασμα της θεωρητικής και εμπειρικής έρευνας είναι ότι η εν λόγω εφαρμογή συνάδει με τη συστηματική καλλιέργεια μιας κουλτούρας της προσαρμογής και όχι μιας κουλτούρας κριτικού προσανατολισμού στην κοινωνική πραγματικότητα. Αυτό διακρίνεται, άλλωστε, και στη γενικότερη τάση να μετατραπεί η εκπαίδευση σε κατάρτιση και να υποκατασταθεί η παιδεία από τη μαθητεία. Η ανάλυση δείχνει ότι η τάση αυτή αντανακλά βαθύτερες πολιτισμικές μεταβολές, καθώς και μεταβολές στη φύση του κοινωνικού δεσμού.
Η ανάλυση στηρίχθηκε σε δεδομένα, τα οποία προέκυψαν από ποσοτική εμπειρική έρευνα με ερωτηματολόγιο και με αντικείμενο τις απόψεις των εκπαιδευτικών για τις εφαρμογές και τις χρήσεις των ηλεκτρονικών υπολογιστών και του διαδικτύου στην εκπαίδευση. Στηρίχθηκε επίσης στις επικρατέστερες θεωρητικές προσεγγίσεις, καθώς και σε κείμενα στα οποία διατυπώνεται η επίσημη εκπαιδευτική πολιτική. Η ανάλυση καταλήγει προτείνοντας τις βασικές αρχές μιας εναλλακτικής προσέγγισης για την εφαρμογή και την αξιοποίηση των σύγχρονων μορφών και μέσων επικοινωνίας στην εκπαίδευση.
Μουσικολογία, 10-11/1998, σελ. 148-157
Αθήνα: Εκδόσεις Νήσος
ISSN 1012-0203
Περίληψη
Στο κείμενο αυτό ανιχνεύονται οι καταβολές της κοινωνιολογικής μεθόδου που ανέπτυξε ο K. Blaukopf για την προσέγγιση της μουσικής ως ενός από τα σημαντικότερα συστατικά στοιχεία του σύγχρονου πολιτισμού - στο πλαίσιο των μεταβολών που επήλθαν με την εμφάνιση και την ανάπτυξη της τεχνολογίας και των σύγχρονων μέσων μαζικής επικοινωνίας.
Παρουσιάζεται και αναλύεται κριτικά η βασική έννοια στην κοινωνιολογία της μουσικής του K. Blaukopf. Πρόκειται για την έννοια "μετάλλαξη" της μουσικής συμπεριφοράς, όπως αυτή αναπτύσσεται στο ώριμο έργο του "Musik im Wandel der Gesellschaft", που εκδόθηκε το 1982. Διερευνώνται οι μεθοδολογικές καταβολές της έννοιας αυτής και καταδεικνύεται η σημαντική συμβολή του K. Blaukopf στην ανάπτυξη της κοινωνιολογίας της μουσικής στο πεδίο της θεωρίας, στο πεδίο της εμπειρικής έρευνας και στο πεδίο της εφαρμογής στην κοινωνική και πολιτική πρακτική που ακολουθείται στον τομέα του πολιτισμού.
Ο K. Blaukopf προβαίνει σε μια μεθοδολογική σύνθεση, προκειμένου να προσεγγίσει κοινωνιολογικά τη μουσική και τις μεταβολές της. Κυριότεροι άξονες της σύνθεσης αυτής είναι η μέθοδος του Max Weber και η μέθοδος που διαμόρφωσαν οι K. Marx και F. Engels και στη συνέχεια ανέπτυξε ο Antonio Labriola με τη θεωρία των παραγόντων. Βασική θέση του K. Blaukopf είναι ότι η προσέγγιση της μουσικής θα πρέπει να ξεκινά από τη μελέτη της ίδιας της μουσικής πράξης και όχι από κάποιες προκατασκευασμένες κατηγορίες. Στη μεθοδολογική σύνθεση που επεξεργάζεται ο Blaukopf διακρίνονται δύο στοιχεία τα οποία θεωρούνται ιδιαίτερα σημαντικά. Πρώτο, εφαρμόζοντας τη διαλεκτική προσέγγιση της κοινωνικής πραγματικότητας με τη θεωρία των παραγόντων, αποφεύγει τον αναγωγισμό (οικονομικό, τεχνολογικό ή άλλης μορφής). Δεύτερο, αποφεύγει να διαμορφώσει μια γενική τελεολογική αντίληψη για τη μουσική και τις μεταβολές της, η οποία παραβλέπει τις ιδιαιτερότητες του εκάστοτε μουσικού πολιτισμού. Ειδικά το δεύτερο στοιχείο θεωρείται σημαντικό και από την άποψη της σύγχρονης πολιτισμικής κατάστασης.
