 |
Καλώς ορίσατε στις ιστοσελίδες μου |
Επιστημονικό συνέδριο
European Communication Research and Education Association (ECREA) - Radio Research Section
Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου
Λεμεσός, 14-16 Οκτωβρίου 2009
Περίληψη
Όπως όλα τα μέσα μαζικής επικοινωνίας, το ραδιόφωνο αποτέλεσε - και από πολλές απόψεις εξακολουθεί να αποτελεί - μείζονα πολιτισμικό παράγοντα, εκφραστή και ταυτόχρονα δημιουργό αξιών, στάσεων, προτιμήσεων και ιδεολογίας γενικά, ανεξάρτητα από το εκάστοτε οργανωτικό ή/και λειτουργικό του μοντέλο (δημόσιο, κερδοσκοπικό, προπαγανδιστικό ή κάποιας υβριδικής μορφής).
Η ανακοίνωση αυτή εστιάζει στις κοινωνικές και πολιτισμικές όψεις του ραδιοφώνου, επιχειρώντας να διερευνήσει την επίδραση του διαδικτύου σε εκείνες τις ιδιότητες και λειτουργίες του οι οποίες το κατέστησαν σημαντικό συστατικό στοιχείο των μουσικών βιομηχανιών και αξιοσημείωτη πολιτισμική δύναμη, και καθιέρωσαν τις γνωστές πρακτικές παραγωγής τις οποίες ακολούθησε ως πυλωρός περιεχομένου. Η περιστασιακή χρήση του ερτζιανού ραδιοφώνου για τη συγκρότηση κοινωνικών δικτύων και την προβολή εναλλακτικών μορφών πολιτισμικής έκφρασης με τη μετάδοση μη συμβατικού ή αντισυμβατικού και ρηξικέλευθου περιεχομένου, ειδικότερα μεταξύ των νέων, φαίνεται να ενισχύεται στο ψηφιακό περιβάλλον.
Στην ανακοίνωση, με βάση μία διερευνητική μελέτη της ελληνικής περίπτωσης, αλλά και προηγούμενες έρευνες, υποστηρίζεται ότι υπάρχει μεγάλη απόσταση ανάμεσα στην απλή ιστοεκπομπή του ερτζιανού προγράμματος και την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων που παρέχει το διαδίκτυο στην κατεύθυνση αυτή. Από την άποψη αυτή, σκιαγραφούνται ορισμένες από τις μείζονες μεταβολές που επιφέρει το διαδικτυακό ραδιόφωνο. Περιορίζοντας τους φραγμούς για τη μετάδοση, χαλαρώνοντας τους δεσμούς με τη βιομηχανία των ηχογραφημάτων, παρουσιάζοντας νέα επιχειρηματικά μοντέλα, καινοτόμες πρακτικές και μη συμβατικό περιεχόμενο και τελικά ευνοώντας την ανάπτυξη νέων μορφών ραδιοφωνικής κουλτούρας, αλλά και κριτικής κουλτούρας - ακόμη και αντικουλτούρας - το διαδικτυακό ραδιόφωνο θα μπορούσε να επιτύχει εκεί που απέτυχε το ερτζιανό - τουλάχιστον στην ελληνική περίπτωση - δηλαδή στην ανάπτυξη της ποικιλίας ως προς το περιεχόμενο.
Τέλος, εξετάζοντας τις δυνατότητες του διαδικτυακού ραδιοφώνου ως πολιτισμικού παράγοντα, η ανακοίνωση περιγράφει τις κατευθύνσεις στις οποίες θα μπορούσε να κινηθεί μελλοντικά η έρευνα.
European Sociological Association (ESA) - Research Network for the Sociology of the Arts (RN2)
Department of Sociology of ISCTE - Lisbon University Institute
Human and Social Sciences School of the New University of Lisbon (FCSH-UNL)
Institute of Social Sciences of the University of Lisbon (ICS-UL)
Portuguese Sociological Association (APS)
Λισαβόνα, 2-5 Σεπτεμβρίου 2009
Περίληψη
Θεωρώντας την παγκοσμιοποίηση ως ένα σύνθετο κοινωνικό φαινόμενο, στην ανακοίνωση σκιαγραφείται μία διαφορετική στάση τόσο από τα επιχειρήματα της θεωρίας για τον πολιτισμικό ιμπεριαλισμό, όσο και από τον αποσπασματικό εμπειρισμό που διακρίνει ορισμένες "μικροκοινωνιολογικές" προσεγγίσεις στο πεδίο της κοινωνιολογίας των τεχνών. Η ανακοίνωση στηρίζεται στην άποψη ότι οι τέχνες αποτελούν ειδικές μορφές επικοινωνίας, συστήματα για τη δημιουργία, την παραγωγή, τη διάδοση και την πρόσληψη συμβολικών μορφών. Σε αυτό το πλαίσιο, στην ανακοίνωση διερευνώνται ορισμένα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του φαινομένου της παγκοσμιοποίησης τα οποία επηρεάζουν τις τέχνες με πολλαπλούς και αξιοσημείωτους τρόπους.
Τα χαρακτηριστικά αυτά, περιλαμβάνουν την ανάδυση εναλλακτικών τρόπων για την παραγωγή συμβολικών μορφών, οι οποίοι συνδέονται με την ανάπτυξη των ψηφιακών τεχνολογιών, τη σύγκλιση διαφορετικών μορφών επικοινωνίας και την αναβάθμιση της σημασίας των κοινωνικών δικτύων. Περιλαμβάνουν, επίσης, την κατάρρευση αρκετών εμποδίων για τις πολιτισμικές ανταλλαγές, το άνοιγμα των πολιτιστικών αγορών και την ολοένα αυξανόμενη σημασία των παγκόσμιων βιομηχανικών συμπλεγμάτων πολυμέσων - εξελίξεις οι οποίες συνεπάγονται νέα προβλήματα ρύθμισης, αλλά και ανησυχίες σχετικά με την πολιτιστική ποικιλία, την ετερογένεια και την ελευθερία της έκφρασης, καθώς και την όξυνση των πολιτισμικών ασυμμετριών σε παγκόσμιο επίπεδο.
Υποστηρίζεται ότι παρόλα αυτά, οι ίδιες αυτές εξελίξεις έχουν διαμορφώσει μια νέα κατάσταση, ενισχύοντας την ανάπτυξη των κοινωνικών δικτύων και την πιθανότητα να αναδειχθούν σε εναλλακτικό τρόπο παραγωγής πολιτισμού. Η ανακοίνωση εστιάζει σε αυτές τις ιδιομορφίες, υποστηρίζοντας επίσης ότι η παγκοσμιοποίηση - ακόμη και στην τρέχουσα, νεοφιλελεύθερη μορφή της - επηρεάζει με ποικίλους και αντιφατικούς τρόπους και τις έξι πτυχές της πολιτιστικής παραγωγής, ενώ έχει δημιουργήσει περισσότερες και καλύτερες δυνατότητες για τη μελέτη των άτυπων και εναλλακτικών κόσμων της τέχνης, οι οποίοι μέχρι πρόσφατα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να διερευνηθούν.
Στην ανακοίνωση υιοθετείται μία διαφορετική στάση αφενός από την ενθουσιώδη υποστήριξη ή την απόλυτη απόρριψη των μηχανισμών της αγοράς στο πεδίο του πολιτισμού, αφετέρου από τη Θεωρία της Διαδικτυακής Νιρβάνα. Τέλος, προτείνεται ότι είναι απαραίτητο να ερευνηθούν περισσότερο και να αναλυθούν σε βάθος οι συνθήκες στις οποίες τα δίκτυα εκτοπίζουν τις κοινότητες και η καθολική επέκταση των εμπορευματικών σχέσεων και των μηχανισμών της αγοράς αφήνει όλο και λιγότερα περιθώρια για εναλλακτικές μορφές παραγωγής πολιτισμού.
Επιστημονική διημερίδα στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου DMET (προσκεκλημένος ομιλητής)
Ινστιτούτο Έρευνας Μουσικής & Ακουστικής (ΙΕΜΑ)
Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου
Αθήνα, 19-20 Δεκεμβρίου 2008.
Περίληψη
Οι επιδράσεις που ασκούν το διαδίκτυο και το νέο ψηφιακό περιβάλλον στα πεδία της μουσικής δημιουργίας, της παραγωγής, της διάδοσης και της πρόσληψης μουσικής, μπορούν να κατανοηθούν καλύτερα εάν ληφθούν υπόψη ο αντιφατικός χαρακτήρας του νέου μέσου επικοινωνίας, η πολυπλοκότητα του συστήματος των μουσικών βιομηχανιών, η ετερογένεια των κοινωνικών συνόλων που την απαρτίζουν (μουσικοί, πολιτιστικοί διαμεσολαβητές, ακροατήρια), καθώς και ο ευρύτερος τρόπος παραγωγής συμβολικών αγαθών που επικρατεί στις σύγχρονες κοινωνίες. Σε αυτό το πλαίσιο, ορισμένες από τις νέες τάσεις στον κοινωνικό χώρο της μουσικής εξετάζονται ως αποτέλεσμα αντίρροπων δυνάμεων. Παράλληλα, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη να αναλυθούν και να αξιολογηθούν με νηφαλιότητα οι όποιες ανακατατάξεις παρατηρούνται στο πεδίο του μουσικού πολιτισμού, προκειμένου να κατανοηθούν οι μεταβολές που επέρχονται στους κοινωνικούς ρόλους των μουσικών, αλλά και γενικότερα στη δομή και τις λειτουργίες των βιομηχανιών της μουσικής.
Ξεπερνώντας κατεστημένα στερεότυπα, αποφεύγοντας ισοπεδωτικές γενικεύσεις και διευκρινίζοντας ορισμένες από τις κοινωνικές και πολιτισμικές προεκτάσεις των μεταβολών που επιφέρει το ψηφιακό περιβάλλον στη μουσική, υποστηρίζεται ότι η καλύτερη κατανόησή τους μπορεί να συμβάλει στη βέλτιστη αξιοποίηση των νέων δυνατοτήτων και στη διεύρυνση του ορίζοντα τόσο των μουσικών, όσο και των ακροατηρίων. Υποστηρίζεται, επίσης, ότι οι ανάγκες που αναδύονται στο νέο περιβάλλον δημιουργούν μία ακόμη καλή ευκαιρία για να επανεξεταστεί η πολιτική "laissez faire" στον τομέα της μουσικής, η οποία δεν θα πρέπει να χαθεί.
Διεθνές επιστημονικό συνέδριο
European Communication Research and Education Association (ECREA)
Universitat Autònoma de Barcelona
Βαρκελώνη, 25-28 Νοεμβρίου 2008
Περίληψη
Παρουσιάζονται τα αποτελέσματα διερευνητικής μελέτης με αντικείμενο την ποικιλία περιεχομένου στο μουσικό ραδιόφωνο της ελληνικής περιφέρειας, δηλαδή σε μια σχετικά μικρή αγορά, αναλύοντας το ρεπερτόριο που προωθήθηκε πιο έντονα σε μία σύντομη χρονική περίοδο. Πρόκειται για την πρώτη μελέτη του είδους στην Ελλάδα, η οποία στηρίζεται σε πρωτογενή δεδομένα και εστιάζει στην ανάλυση της παρεχόμενης ποικιλίας.
Αναλύεται ένα δείγμα 563 τραγουδιών που μεταδόθηκαν από 57 ραδιοσταθμούς σε 28 νομούς της χώρας, από την άποψη της πολλαπλότητας, της ισορροπίας και της ανομοιότητας που είναι οι τρεις διαστάσεις της ποικιλίας. Για την ανάλυση χρησιμοποιήθηκαν ο δείκτης D του Simpson, η καμπύλη Lorenz και ο συντελεστής Gini. Προκειμένου να γίνει σύγκριση με το ρεπερτόριο που προώθησε κατά την ίδια περίοδο η βιομηχανία ηχογραφημάτων, το δείγμα αντιπαραβλήθηκε με τους δείκτες της μουσικής αγοράς τους οποίους δημοσίευσε η ελληνική IFPI πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την περίοδο της εκπομπής.
Η ανάλυση των αποτελεσμάτων δείχνει ότι αν και δεν υπάρχει σημαντική συσχέτιση ανάμεσα στο περιεχόμενο που προωθεί το περιφερειακό ραδιόφωνο και εκείνο της βιομηχανίας ηχογραφημάτων ως προς τους καλλιτέχνες και τα άλμπουμ, τα δύο μέσα επικοινωνίας είναι συναφή από την άποψη της λιγότερης ποικιλίας σε ό,τι αφορά τα μουσικά είδη, τις γλώσσες και τις χώρες που εκπροσωπούνται στο ρεπερτόριό τους. Από την άποψη αυτή, προέκυψαν σαφείς ενδείξεις ότι οι πολιτισμικές ανάγκες ορισμένων κοινωνικών κατηγοριών δεν ικανοποιούνται επαρκώς. Πάντως, η ποικιλία περιεχομένου βρέθηκε μεγαλύτερη στους δείκτες της μουσικής αγοράς, δηλαδή στη βιομηχανία ηχογραφημάτων, όπου ο βαθμός συγκέντρωσης είναι πολύ μεγαλύτερος σε σύγκριση με το ραδιόφωνο. Τέλος, καθώς πρόκειται για διερευνητική μελέτη, αναφέρονται οι περιορισμοί της έρευνας και οι μελλοντικές της κατευθύνσεις.
Επιστημονική ημερίδα
Τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης ΕΚΠΑ
Τμήμα Μουσικών Σπουδών ΕΚΠΑ
Αθήνα, 26 Νοεμβρίου 2007
Περίληψη
Η εισήγηση εστιάζει σε ορισμένες πτυχές της πολυσύνθετης σχέσης ανάμεσα στη μουσική ως συλλογική δραστηριότητα και την πολιτική. Εξετάζονται ορισμένοι από τους τρόπους με τους οποίους μείζονες θεσμοί για την παραγωγή, διάδοση και πρόσληψη της μουσικής επιτελούν συγκεκριμένες λειτουργίες στο πλαίσιο της συγκρότησης και της αναπαραγωγής πολιτιστικής ηγεμονίας. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στα ζητήματα που αφορούν τη διαχείριση της καινοτομίας και την πολιτιστική ποικιλομορφία, καθώς και στις διαστάσεις της πολιτιστικής ηγεμονίας σε παγκόσμιο επίπεδο.
Στο πλαίσιο αυτό, επιχειρείται μια συνοπτική ανασκόπηση της συζήτησης για τις πολιτικές προεκτάσεις της στρατηγικής και των τακτικών που ακολουθεί η μείζων βιομηχανία των ηχογραφημάτων σε ένα περιβάλλον όπου παρατηρούνται δομική ανασυγκρότηση των μορφών μαζικής επικοινωνίας και ανάδυση νέων μορφών κοινωνικότητας. Η εισήγηση υπογραμμίζει ότι τα ζητήματα τα οποία τίθενται σήμερα, άπτονται της πολιτιστικής πολιτικής όχι μόνο σε τοπικό, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο.
