Περίληψη

Στην ανακοίνωση συνοψίζονται οι σημαντικότερες μεταβολές που έχουν συντελεστεί ως προς τις συνθήκες στις οποίες δημιουργούνται και τους θεσμούς μέσω των οποίων κυκλοφορούν τα εικαστικά έργα στην παγκόσμια και παγκοσμιοποιημένη αγορά σύγχρονης τέχνης. Διαπιστώνεται ότι τα βασικά χαρακτηριστικά του φαινομένου της παγκοσμιοποίησης, όπως η γενίκευση της αλληλεξάρτησης, η πρωτοφανής επιτάχυνση των αλληλεπιδράσεων, η "αποτοπικοποίηση" και η αλληλοδιείσδυση τοπικού και παγκόσμιου, σε συνδυασμό με την επικράτηση του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου στο ευρύτερο σύστημα παραγωγής, έχουν επιφέρει δομικές μεταβολές στην παγκόσμια αγορά τέχνης και κατ' επέκταση στον κόσμο της τέχνης συνολικά.

Ακολουθώντας την ανάλυση της Diane Crane και άλλων για τις αλλαγές που παρατηρούνται τις τελευταίες δεκαετίες, με την ανάδειξη του κομβικού ρόλου ενός πολύ μικρού συνόλου υπερσυλλεκτών και ελάχιστων κέντρων κυκλοφορίας των έργων της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας, διαπιστώνεται ότι στον κόσμο της τέχνης έχουν συντελεστεί σημαντικές λειτουργικές μεταβολές. Ως αποτέλεσμα σημαντικών μεταβολών στην πολιτιστική πολιτική σε τοπικό επίπεδο, έχουν υποβαθμιστεί παραδοσιακοί θεσμοί νομιμοποίησης, προστασίας και διάδοσης, όπως τα μουσεία, οι κριτικοί και οι καλλιτεχνικές κοινότητες. Η εξέλιξη αυτή έχει συμβάλει στην ανάπτυξη μιας ιδιότυπης μορφής "χρηματιστικοποίησης" του κόσμου της τέχνης σε παγκόσμιο επίπεδο.

Πρόκειται για συνθήκες στις οποίες δημιουργούνται εύλογα ερωτήματα, ιδιαίτερα αν ληφθεί υπόψη ότι η καλλιτεχνική δημιουργία του παρόντος αποτελεί την πολιτιστική κληρονομιά του μέλλοντος. Με δεδομένο ότι η κυκλοφορία των έργων τέχνης περιορίζεται πλέον σε έναν πολύ στενό κύκλο πάμπλουτων υπερσυλλεκτών, ελάχιστων ισχυρών εμπόρων τέχνης και λίγων οίκων δημοπρασιών και διεθνών εκθέσεων, αλλά και με δεδομένο ότι στις νέες συνθήκες καθίστανται ασαφείς πολλοί από τους παραδοσιακούς διαχωρισμούς, τα ερωτήματα που δημιουργούνται δεν αφορούν μόνο την ελευθερία πρόσβασης στην τέχνη και την μελλοντική της διασφάλιση, την ενίσχυση της πολιτιστικής ανάπτυξης και τη στήριξη της σύγχρονης δημιουργίας (ιδιαίτερα σε συνθήκες όπου κυριαρχεί η νεοφιλελεύθερη αντίληψη για τον πολιτισμό), αλλά και την προστασία των δικαιωμάτων των ίδιων των καλλιτεχνών. Αφορούν, επίσης, τις διαφορετικές θέσεις για τη διευθέτηση και τη ρύθμιση του παγκόσμιου εμπορίου των πολιτιστικών αγαθών, καθώς και την επιχειρηματολογία στην οποία στηρίζονται.

Τελευταία ενημέρωση : 29 Ιουλίου 2023

Περίληψη

Στο κεφάλαιο αυτό αναλύονται τρεις μύθοι για τις επιδράσεις της τεχνολογίας στο πεδίο του πολιτισμού, εξετάζοντας το σύστημα των μουσικών βιομηχανιών ως τυπική περίπτωση. Η «τεχνομυθολογία» που αναλύεται περιλαμβάνει τις υποθέσεις για τη χειραφέτηση των δημιουργών και του κοινού, για τον εκδημοκρατισμό της παραγωγής και «κατανάλωσης» πολιτισμού, καθώς και για την αποδιαμεσολάβησή τους.

Οι υποθέσεις αυτές εξετάζονται στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης και της κρατούσας πολιτικής που ακολουθείται για την αντιμετώπιση της τρέχουσας κρίσης. Ταυτόχρονα, εξετάζονται στο πλαίσιο των ουτοπικών θεωρήσεων για τις επιδράσεις της τεχνολογίας. Αναδεικνύοντας τις αλληλεπιδράσεις ανάμεσα την τεχνολογία, την οικονομία και την πολιτική στο πεδίο του πολιτισμού, στην ανακοίνωση λαμβάνονται υπόψη οι όροι και οι συνθήκες της παραγωγής και κυκλοφορίας πολιτιστικών αγαθών που διαμορφώνονται στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης και της κυρίαρχης πολιτικής.

Για να εξεταστούν οι παραπάνω υποθέσεις, χρησιμοποιήθηκαν η ανάλυση δικτύου για το παγκόσμιο εμπόριο μουσικού περιεχομένου και μουσικού εξοπλισμού, καθώς και τα σχετικά διαχρονικά στατιστικά δεδομένα. Συνυπολογίστηκε, επίσης, η πληθώρα αναλύσεων για τις επιδράσεις της τεχνολογίας στις ασυμμετρίες, τις ανισότητες και τις αντιφάσεις στο εσωτερικό των κοινωνιών.

Με βάση τα δεδομένα αυτά, η ανάλυση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η ετερονομία της μουσικής ως κοινωνικού πεδίου, αντί να περιστέλλεται, μάλλον επεκτείνεται. Πρόκειται για μια εξέλιξη με σημαντικές επιπτώσεις σε πολλαπλά επίπεδα, οι οποίες θίγουν ιδιαίτερα τις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες, όπως η Ελλάδα.

Τελευταία ενημέρωση : 03 Αυγούστου 2023

Περίληψη

Αντικείμενο: Οι διεθνείς κατατάξεις των ΑΕΙ παρουσιάζονται στο δημόσιο λόγο τροφοδοτώντας την επιχειρηματολογία για τη λήψη σημαντικών αποφάσεων για την ανώτατη εκπαίδευση. Η παρούσα ανακοίνωση αφενός ανιχνεύει τις αρχές στις οποίες στηρίζονται τα συστήματα κατάταξης. Αφετέρου, εξετάζει την ανακατασκευή τους στο δημόσιο λόγο μέσω της οποίας η ανασυγκρότηση της ανώτατης εκπαίδευσης εντάσσεται με συγκεκριμένους τρόπους στη θεματολογία των ΜΜΕ επηρεάζοντας την εξέλιξη της δημόσιας συζήτησης, αλλά και τη στάση διαφορετικών μερίδων της ακαδημαϊκής κοινότητας, συμβάλλοντας έτσι στην αναδιοργάνωση του συστήματος ανώτατης εκπαίδευσης.

Μέθοδοι: Αναλύονται οι βασικές αρχές στις οποίες στηρίζονται τα πιο γνωστά συστήματα κατάταξης, λαμβάνοντας υπόψη τη διεθνή βιβλιογραφία και σχετικές έρευνες. Παράλληλα, με τις μεθόδους της κριτικής ανάλυσης λόγου, της μέτρησης στοιχείων της ενημερωδιασκεδαστικής σύγκλισης, καθώς και δεικτών αμεροληψίας και πληρότητας, εξετάζονται σε δείγμα αρθρογραφίας από τις εφημερίδες, οι τρόποι με τους οποίους τα πορίσματα των διεθνών κατατάξεων παρουσιάζονται στο δημόσιο λόγο, όπως αυτός αποτυπώνεται στον ημερήσιο Τύπο την τελευταία διετία.

Αποτελέσματα: Τα ευρήματα δείχνουν ότι ο λόγος για τις διεθνείς κατατάξεις στον ελληνικό Τύπο είναι μεροληπτικός και ελλιπής, καθώς και ότι παρουσιάζει στοιχεία ενημερωδιασκεδαστικής σύγκλισης. Τα ευρήματα αναδεικνύουν με σαφήνεια τις πολιτικές και ιδεολογικές λειτουργίες του λόγου αυτού, καθώς και την ανάγκη να διακρίνονται η διασφάλιση ποιότητας και η αξιολόγηση της εκπαιδευτικής και ερευνητικής διαδικασίας από τις ιεραρχικές κατατάξεις. Δείχνουν, επίσης, με σαφήνεια τις σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει η ανεπιφύλακτη υιοθέτηση των κατατάξεων αυτών τόσο για το στρατηγικό σχεδιασμό των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, όσο και για την πολιτική στον τομέα της ανώτατης εκπαίδευσης. Η ανάλυση των ευρημάτων έδειξε ότι ο λόγος του ελληνικού Τύπου για τις διεθνείς κατατάξεις των ΑΕΙ καλλιεργεί συστηματικά θετικά στερεότυπα για τις ιεραρχικές ταξινομήσεις, τις εμπορικές κατατάξεις και τον ανταγωνισμό στο ακαδημαϊκό πεδίο, ενώ παράγει και αναπαράγει αρνητικά στερεότυπα για τα ελληνικά πανεπιστήμια, υποβάλλοντας την ιδέα ότι το ακαδημαϊκό πεδίο δεν είναι ένα πεδίο ανάπτυξης της αμφισβήτησης, της γνώσης και της καινοτομίας, αλλά ένα πεδίο ανελέητου, χωρίς κανόνες ανταγωνισμού με νικητές και ηττημένους. Τέλος, η ανακοίνωση πραγματεύεται τη σημασία των ευρημάτων για τη συζήτηση σχετικά με την αξιολόγηση και τη διασφάλιση της ποιότητας στα ακαδημαϊκά ιδρύματα, καθώς και την ανάγκη αναστοχασμού σχετικά με τις έννοιες της "επιτυχίας" και της "αποτυχίας" στα συστήματα διεθνούς κατάταξης των πανεπιστημίων. Όπως προκύπτει από την ανάλυση, οι διεθνείς κατατάξεις των ΑΕΙ αποτελούν ένα ομιχλώδες τοπίο, όπου ο δημοσιογραφικός λόγος λειτουργώντας ως πολιτικό εργαλείο αυτοκαταργείται ως "τέταρτη εξουσία", υπονομεύοντας έτσι μία από τις βασικές και κεφαλαιώδους σημασίας λειτουργίες του που είναι ζωτικής σημασίας σε μια δημοκρατική κοινωνία.

Τελευταία ενημέρωση : 07 Νοεμβρίου 2016

Περίληψη

Η ανακοίνωση εξετάζει την πολυπλοκότητα που διακρίνει τη συλλογή στατιστικών δεδομένων για τις βιομηχανίες μουσικής. Βασίζεται σε μία γενικά αποδεκτή παραδοχή για τη συμβολή του πολιτισμού στην ανάπτυξη, δηλαδή στη λεγόμενη "πολιτισμική στροφή" που πραγματοποιήθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο τις τελευταίες δεκαετίες του εικοστού αιώνα. Η στροφή αυτή έχει εκφραστεί τόσο στη θεωρία όσο και στην πρακτική, αφενός μέσω της μετάβασης από την αντίληψη για τις πολιτιστικές, στην έννοια για τις δημιουργικές βιομηχανίες, και αφετέρου μέσω μέτρων που αποφασίστηκαν, πολιτικών που αναπτύχθηκαν και θεσμών που συγκροτήθηκαν για τη δημιουργική οικονομία και τις δημιουργικές βιομηχανίες. Ωστόσο, η ανάλυση δείχνει ότι για διάφορους λόγους, η ελληνική περίπτωση φαίνεται ότι αντιφάσκει και υστερεί σε σχέση με αυτές τις παγκόσμιες και ευρωπαϊκές εξελίξεις. Ως εκ τούτου, υπάρχει μια μάλλον προβληματική κατάσταση όσον αφορά τη συλλογή, την επεξεργασία και τη διάδοση στατιστικών δεδομένων για το σύνθετο σύνολο των δραστηριοτήτων, αγαθών και υπηρεσιών που σχετίζονται με τη μουσική.

Δύο κύρια, καίρια και αλληλένδετα ζητήματα αναλύονται σε αυτήν τη βάση, ένα πολιτικό και ένα μεθοδολογικό:

• Από τη μία πλευρά, απαιτούνται δεδομένα για την ανάπτυξη κατάλληλων πολιτικών οι οποίες στηρίζουν την ανάπτυξη του συνολικού τομέα της μουσικής με τρόπο που να καθίσταται ικανός να συμβάλει στην ανάπτυξη της χώρας. Από την άλλη πλευρά, οι επενδύσεις σε υποδομές, τεχνική υποστήριξη, και ανάπτυξη τεχνογνωσίας στον τομέα αυτό, είναι αδύνατες στις συνθήκες που έχει δημιουργήσει η κυρίαρχη πολιτική νοοτροπία για οριζόντιες περικοπές, ανεξάρτητα από τη σοβαρότητα των συνεπειών και το ύψος του μελλοντικού κόστους. Η ανακοίνωση εξετάζει αυτό το παράδοξο.
• Δεύτερο, αναλύει - σε αυτό το πλαίσιο - τα σύνθετα μεθοδολογικά ζητήματα που προκύπτουν από τις ισχύουσες ονοματολογίες και ταξινομήσεις αγαθών, υπηρεσιών και οικονομικών δραστηριοτήτων από τη σκοπιά των στατιστικών δεδομένων που απαιτούνται για τις βιομηχανίες της μουσικής και για τις ανάγκες της έρευνας, αλλά και της χάραξης πολιτικής.

Εάν υπάρχει κάτι θετικό στην ελληνική περίπτωση σχετικά με την υστέρησή της ως προς τις διεθνείς εξελίξεις, αυτό μπορεί να είναι η ευκαιρία να αναπτυχθεί περαιτέρω και να βελτιωθεί η μεθοδολογία συλλογής, επεξεργασίας και διάχυσης στατιστικών δεδομένων για τις μουσικές βιομηχανίες (και ενδεχομένως και για άλλους τομείς της παραγωγής πολιτισμού). Με αυτό το σκεπτικό, η ανακοίνωση καταλήγει σε μια πρόταση για την αντιμετώπιση των δύο παραπάνω ζητημάτων.

Τελευταία ενημέρωση : 07 Νοεμβρίου 2016