6ο Συνέδριο για τις Πολιτιστικές και Δημιουργικές Βιομηχανίες
Ινστιτούτο Περιφερειακής Ανάπτυξης Παντείου Πανεπιστημίου
Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας & Ανάπτυξης ΑΠΘ
Τμήμα Δημοσιογραφίας & ΜΜΕ ΑΠΘ
ΚΟΙΝΣΕΠ "MOSAIC // Πολιτισμός & Δημιουργικότητα"
Πάτρα, 6-7 Δεκεμβρίου, 2024
Περίληψη
Στο πλαίσιο του προγράμματος ΕΛΙΔΕΚ 16313 (βλ. https://creativelabour.gr/), σχεδιάστηκαν και βρίσκονται σε εξέλιξη έρευνες για την κοινωνική συνοχή και την εργασιακή επισφάλεια στους κλάδους του πολιτισμού και της δημιουργικότητας. Μία από αυτές αφορά τη συλλογή ποσοτικών δεδομένων για τις δύο θεωρητικές κατασκευές που αναφέρθηκαν, σε μια προσπάθεια να διερευνηθεί με στατιστικές μεθόδους η μεταξύ τους σχέση στους συγκεκριμένους κλάδους και σε μία χώρα όπου η έρευνα για την καλλιτεχνική και δημιουργική εργασία είναι σχετικά περιορισμένη. Η ανακοίνωση εστιάζει στα ζητήματα που αφορούν την εργασιακή επισφάλεια. Παρουσιάζει τόσο τη διαδικασία παραγωγής παρατηρήσιμων δεικτών για τη μέτρησή της, όσο και τις προκλήσεις που προκύπτουν από μεθοδολογική άποψη, κατά την ανάλυση της έννοιας αυτής, ώστε να καταστεί λειτουργική για τις ανάγκες της εμπειρικής έρευνας.
Λαμβάνοντας υπόψη θεωρητικές αναλύσεις και εμπειρικές έρευνες για την επισφάλεια της εργασίας γενικά, οι οποίες καταλαμβάνουν ένα αρκετά ευρύ χρονικό φάσμα (βλ. ενδεικτικά: Allan κ.ά., 2021, 2024· Blustein κ.ά., 2020, 2023· Duffy κ.ά., 2017· Kalleberg, 2018· Padrosa, Belvis, κ.ά., 2021· Padrosa, Bolíbar, κ.ά., 2021· Politi κ.ά., 2022· Rick, 2024· Rodgers, 1989), η ανακοίνωση αναδεικνύει τις διαστάσεις της και πραγματεύεται την εξειδίκευση των δεικτών της στις ιδιαιτερότητες της καλλιτεχνικής και δημιουργικής εργασίας. Βάση της ανάλυσης αποτέλεσαν οι διαστάσεις της έννοιας, όπως τις διέκρινε ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 ο Rodgers (1989), και οι οποίες περιλαμβάνουν:
- τη χρονική διάρκεια της εργασιακής σχέσης,
- τις δυνατότητες ατομικού και κοινωνικού ελέγχου των συνθηκών εργασίας,
- το επίπεδο ατομικής και κοινωνικής προστασίας των εργαζομένων και
- το επίπεδο των οικονομικών απολαβών.
Μεταγενέστεροι ερευνητές, όπως ο Kalleberg (2018), η Lorey (2015) και πιο πρόσφατα ο Allan και οι συνεργάτες του (2021, 2024) αλλά και άλλοι, επεξεργάστηκαν την πρώτη αυτή προσέγγιση και διαφοροποίησαν σε κάποιο βαθμό τις διαστάσεις της έννοιας, προσθέτοντας, για παράδειγμα, τις συνθήκες φυσικής και ψυχολογικής ασφάλειας στο χώρο εργασίας (βλ. Allan κ.ά., 2021) ή αναδεικνύοντας την πολυδιάστατη σημασία της εργασιακής επισφάλειας ως κοινωνικού φαινομένου (βλ. π.χ. Daovisan κ.ά., 2023· Lorey, 2015).
Ορισμένες αναλύσεις, έχουν αναδείξει το γεγονός ότι το φαινόμενο της επισφαλούς εργασίας, καθώς και οι αντίστοιχες θεωρητικές αναλύσεις, αλλά και πολιτικές επεξεργασίες, συναρτάται με την κοινωνικά και ιστορικά προσδιορισμένη αντίληψη των μεταπολεμικών «δυτικών» κοινωνιών για τη λεγόμενη τυπική εργασιακή σχέση (βλ. Kalleberg, 2018). Η τελευταία ορίζεται ως μόνιμη σχέση μισθωτής εργασίας που συνοδεύεται από μια σειρά κοινωνικές παροχές και μέτρα προστασίας των εργαζομένων, ωστόσο, η έρευνα δείχνει ότι αυτός ο τύπος διευθέτησης των εργασιακών σχέσεων πουθενά και ποτέ δεν αποτέλεσε το βασικό μοντέλο, αφού για μεγάλες μερίδες του πληθυσμού, το εργασιακό καθεστώς ήταν και είναι πολύ διαφορετικό από εκείνο της λεγόμενης τυπικής εργασιακής σχέσης (Kalleberg, 2018). Σε αυτήν την κατηγορία εντάσσεται και το μεγαλύτερο – κατά πάσα πιθανότητα – μέρος της καλλιτεχνικής και δημιουργικής εργασίας, οπότε και προκύπτουν σημαντικά προβλήματα ως προς τον ορισμό της επισφάλειας και κατά συνέπεια ως προς την κατασκευή αξιόπιστων και έγκυρων εργαλείων μέτρησής της στους συγκεκριμένους κλάδους. Η ανακοίνωση παρουσιάζει τα προβλήματα αυτά σε συνάρτηση με τις ιδιομορφίες της καλλιτεχνικής και δημιουργικής εργασίας, καθώς και τις λύσεις που επιλέχθηκαν.
Αναφορές
Allan, B. A., Autin, K. L., & Wilkins-Yel, K. G. (2021). Precarious work in the 21st century: A psychological perspective. Journal of Vocational Behavior, 126, 103491. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2020.103491
Allan, B. A., Kim, T., & Pham, J. (2024). Disentangling underemployment and precarious work: A latent profile analysis. Journal of Career Assessment, 32(3), 560–577. https://doi.org/10.1177/10690727231212187
Blustein, D. L., Allan, B. A., Davila, A., Smith, C. M., Gordon, M., Wu, X., Milo, L., & Whitson, N. (2023). Profiles of decent work and precarious work: Exploring macro-level predictors and mental health outcomes. Journal of Career Assessment, 31(3), 423–441. https://doi.org/10.1177/10690727221119473
Blustein, D. L., Perera, H. N., Diamonti, A. J., Gutowski, E., Meerkins, T., Davila, A., Erby, W., & Konowitz, L. (2020). The uncertain state of work in the U.S.: Profiles of decent work and precarious work. Journal of Vocational Behavior, 122, 103481. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2020.103481
Daovisan, H., Phukrongpet, P., Wannachot, W., Rattanasuteerakul, K., Mamom, J., & Khamnu, N. (2023). “Why do they leave or why do they stay?” The effect of precarious employment, division of work, inter-role conflict and deviant behavior on affective job disruption. Employee Responsibilities and Rights Journal, 35(4), 455–474. https://doi.org/10.1007/s10672-022-09418-1
Duffy, R. D., Allan, B. A., England, J. W., Blustein, D. L., Autin, K. L., Douglass, R. P., Ferreira, J., & Santos, E. J. R. (2017). The development and initial validation of the Decent Work Scale. Journal of Counseling Psychology, 64(2), 206–221. https://doi.org/10.1037/cou0000191
Kalleberg, A. L. (2018). Precarious lives: Job insecurity and well-being in rich democracies. Polity Press.
Lorey, I. (2015). State of insecurity: Government of the precarious. Verso.
Padrosa, E., Belvis, F., Benach, J., & Julià, M. (2021). Measuring precarious employment in the European Working Conditions Survey: Psychometric properties and construct validity in Spain. Quality & Quantity, 55(2), 543–562. https://doi.org/10.1007/s11135-020-01017-2
Padrosa, E., Bolíbar, M., Julià, M., & Benach, J. (2021). Comparing precarious employment across countries: Measurement invariance of the Employment Precariousness Scale for Europe (EPRES-E). Social Indicators Research, 154(3), 893–915. https://doi.org/10.1007/s11205-020-02539-w
Politi, E., Piccitto, G., Cini, L., Béal, A., & Staerklé, C. (2022). Mobilizing precarious workers in Italy: Two pathways of collective action intentions. Social Movement Studies, 21(5), 608–624. https://doi.org/10.1080/14742837.2021.1940919
Rick, J. (2024). Acutely precarious? Detecting objective precarity in journalism. Digital Journalism, Published online, 1–20. https://doi.org/10.1080/21670811.2023.2294995
Rodgers, G. (1989). Precarious work in Western Europe: The state of the debate. Στο G. Rodgers & J. Rodgers (Επιμ.), Precarious jobs in labour market regulation: The growth of atypical employment in Western Europe (σελ. 1–16). ILO (International Institute of Labour Studies), Free University of Brussels.
1974-2024. Κοινωνία και Κοινωνιολογία στην Ελλάδα πενήντα χρόνια από την αποκατάσταση της δημοκρατίας
9ο Τακτικό Συνέδριο της Ελληνικής Κοινωνιολογικής Εταιρείας
Ελληνική Κοινωνιολογική Εταιρεία (ΕΚΕ)
Τμήμα Κοινωνιολογίας ΕΚΠΑ, Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών
Αθήνα, 30 Οκτωβρίου – 1 Νοεμβρίου, 2024
Δείτε τη συνεδρία
Περίληψη
Η εισήγηση πραγματεύεται τα μεθοδολογικά προβλήματα που προκύπτουν στις έρευνες για την εργασία των μουσικών. Στο πλαίσιο ενός έργου που υλοποιείται από το ΕΛΙΔΕΚ (16313) στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση - NextGenerationEU, σχεδιάστηκε και βρίσκεται σε εξέλιξη έρευνα με αντικείμενο την κοινωνική συνοχή και την εργασιακή επισφάλεια σε επιλεγμένους κλάδους των πολιτιστικών και δημιουργικών βιομηχανιών (λεπτομέρειες για το έργο βλ. https://creativelabour.gr/).
Η ανακοίνωση πραγματεύεται τα προβλήματα που προκύπτουν κατά τη μελέτη της εργασίας στους κλάδους του πολιτισμού και της δημιουργικότητας, στο πλαίσιο της έρευνας αυτής. Ειδικότερα, τα ζητήματα που τίθενται προς συζήτηση αφορούν τις έρευνες της καλλιτεχνικής και δημιουργικής εργασίας με ποσοτικές μεθόδους. Η ετερογένεια και η μεγάλη διαφοροποίηση των συνθηκών και των σχέσεων εργασίας σε αυτούς τους κλάδους, παρουσιάζουν μια σειρά από προκλήσεις στην προσπάθεια να επιτευχθεί η τυποποίηση την οποία προϋποθέτει η συλλογή ποσοτικών δεδομένων, αλλά και στην προσπάθεια οι βασικές έννοιες να καταστούν λειτουργικές για την εμπειρική έρευνα με την παραγωγή παρατηρήσιμων και μετρήσιμων δεικτών. Στην ανακοίνωση παρουσιάζονται για συζήτηση οι δυσκολίες και οι προκλήσεις αυτού του εγχειρήματος.
Παρουσιάζονται συνοπτικά οι παράγοντες που επηρεάζουν την κρίση ταυτότητας, την οποία συχνά εκφράζουν οι εργαζόμενοι στους συγκεκριμένους κλάδους και δίνεται έμφαση στην ανάλυση των διαστάσεων της κοινωνικής συνοχής, αναδεικνύοντας ιδιαίτερα τα ζητήματα που αφορούν τη διάσταση της επαγγελματικής και εργασιακής ταυτότητας.
2ο Θερινό Συνέδριο της Διεθνούς Ερευνητικής Συλλογικότητας για τη Δημοφιλή Μουσική στην Ελλάδα
Διεθνής Ερευνητική Συλλογικότητα για τη Δημοφιλή Μουσική στην Ελλάδα
Δήμος Πωγωνίου
Πολιτιστικός & Μορφωτικός Σύλλογος Δελβινακίου
Δελβινάκι, 11-14 Ιουλίου, 2024
Περίληψη
Η εισήγηση πραγματεύεται τα μεθοδολογικά προβλήματα που προκύπτουν στις έρευνες για την εργασία των μουσικών. Στο πλαίσιο ενός έργου που υλοποιείται από το ΕΛΙΔΕΚ (16313) στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση - NextGenerationEU, σχεδιάστηκε και βρίσκεται σε εξέλιξη έρευνα με αντικείμενο την κοινωνική συνοχή και την εργασιακή επισφάλεια στους κλάδους των πολιτιστικών και δημιουργικών βιομηχανιών, όπου συμπεριλαμβάνονται οι μουσικοί (λεπτομέρειες για το έργο βλ. https://creativelabour.gr/).
Ειδικότερα, τα ζητήματα που τίθενται προς συζήτηση αφορούν τις έρευνες της εργασίας των μουσικών με ποσοτικές μεθόδους. Στην προσπάθεια να επιτευχθεί η τυποποίηση, την οποία προϋποθέτει η συλλογή ποσοτικών δεδομένων, αλλά και στην προσπάθεια να παραχθούν παρατηρήσιμοι και μετρήσιμοι δείκτες ώστε οι σύνθετες έννοιες να καταστούν λειτουργικές για την εμπειρική έρευνα, η ετερογένεια και η μεγάλη διαφοροποίηση των συνθηκών και των σχέσεων εργασίας των μουσικών παρουσιάζουν μια σειρά από προκλήσεις. Στόχος της εισήγησης είναι να θέσει προς συζήτηση ένα μέρος από τις προκλήσεις αυτές
Άρθρο στο επιστημονικό περιοδικό με κριτές:
Psychology of Music, 50(2), 596–610 [2022]
DOI: 10.1177/03057356211005850
Περίληψη
Πολλές έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι κατά κανόνα προτιμούν τους τύπους μουσικής που αναδεικνύουν την εικόνα για τον εαυτό τους, την οποία επιθυμούν να δείχνουν στους άλλους. Ωστόσο, η γνώση για τη διαδικασία μέσω της οποίας προσωπικά χαρακτηριστικά των ακροατών - όπως οι αξίες στις οποίες πιστεύουν - μπορεί να επηρεάζουν τις μουσικές προτιμήσεις, είναι πιο περιορισμένη. Αυτή η μελέτη εξέτασε τη σχέση ανάμεσα στις κοινωνικές αξίες και τις μουσικές προτιμήσεις των ακροατών, λαμβάνοντας υπόψη τις διάφορες χρήσεις της μουσικής που μπορεί να μεσολαβούν για τη σχέση αυτή. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 364 συμμετεχόντων.
Οι αναλύσεις πολλαπλής παλινδρόμησης έδειξαν ότι οι κοινωνικές αξίες συμβάλλουν διαφοροποιημένα στην πρόβλεψη των μουσικών προτιμήσεων. Διαπιστώθηκε, επίσης, ότι η γνωστική χρήση της μουσικής μεσολαβεί εν μέρει για τη σχέση ανάμεσα στη δεκτικότητα σε αλλαγές των αξιών και τις μουσικές προτιμήσεις, καθώς βρέθηκε θετική συσχέτιση ανάμεσα σε αυτό το χαρακτηριστικό και δομές μουσικής προτίμησης που μπορούν να προσδιοριστούν ως πολύπλοκες και εναντιωματικές. Επιπλέον, βρέθηκε ότι η συναισθηματική χρήση της μουσικής μεσολαβεί για τη σχέση ανάμεσα αφενός στις αξίες της συντήρησης και της αυτοϋπέρβασης, και αφετέρου την προτίμηση για μουσική που εκφράζει θετικά συναισθήματα.
Τα ευρήματα αυτά, δείχνουν ότι είναι σημαντικό να λαμβάνονται υπόψη οι συγκεκριμένες χρήσεις της μουσικής ως διαμεσολαβητική μεταβλητή, όταν εξετάζεται η σχέση ανάμεσα στις μουσικές προτιμήσεις και τις αξίες στις οποίες πιστεύουν οι ακροατές της.
Άρθρο στο επιστημονικό περιοδικό με κριτές:
Empirical Studies of the Arts, 40(1), 37–56 [2022]
DOI: 10.1177/0276237420979569
Περίληψη
Με δεδομένη την παρουσία τεχνών σε όλες τις ανθρώπινες κοινωνίες, τίθεται το ερώτημα γιατί η συμμετοχή των ανθρώπων σε καλλιτεχνικές εκδηλώσεις παρουσιάζει τόσο μεγάλη ποικιλία. Για να απαντηθεί το ερώτημα, εξετάστηκαν δημογραφικά δεδομένα και κίνητρα ως μεταβλητές που προβλέπουν τη συμμετοχή, σε δείγμα 480 συμμετεχόντων. Επίσης, διερευνήθηκε αν διαπιστώνονται στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ των συμμετεχόντων, ανάλογα με το είδος του χώρου και της τέχνης (αίθουσα συναυλιών, μουσείο, θέατρο, κινηματογράφος). Η ανάλυση μέσω τακτικής λογιστικής παλινδρόμησης, ανέδειξε το εισόδημα, την ψυχαγωγία και το ενδιαφέρον για την ίδια την τέχνη ως προγνωστικούς παράγοντες της παρακολούθησης καλλιτεχνικών εκδηλώσεων. Όπως διαπιστώθηκε, το μεγαλύτερο εισόδημα οδηγεί σε μεγαλύτερη συμμετοχή σε αρκετές μορφές τέχνης.
Στη συνέχεια, οι αναλύσεις έδειξαν σημαντικές διαφορές ως προς τα δημογραφικά χαρακτηριστικά και τη συμπεριφορά των συμμετεχόντων, ανάμεσα στους ακροατές αίθουσας συναυλιών, του επισκέπτες μουσείων, τους θεατές κινηματογραφικών ταινιών και θεατρικών έργων. Όλα αυτά τα ευρήματα δείχνουν ότι η συμπεριφορά του κοινού είναι επιλεκτική και υποκινείται από την επίγνωση των μοναδικών αναγκών κάθε ατόμου. Από την άποψη της πρακτικής αξίας και εφαρμογής, η επαρκής γνώση του τρόπου με τον οποίο λειτουργούν οι άνθρωποι, βοηθά τους πολιτιστικούς διαχειριστές να προσελκύουν νέα ακροατήρια, χωρίς παράλληλα να υποβαθμίζουν τη σημασία των καλλιτεχνικών, πολιτιστικών και παιδαγωγικών τους στόχων.