Συνοπτική περιγραφή

Με την παρουσίαση, ανάλυση και συζήτηση συγκεκριμένων παραδειγμάτων, η σχέση της μουσικής με τη μαζική επικοινωνία και τα μέσα της εξετάζεται τόσο ως προς την "κάθετη" διάστασή της (η μουσική ως μορφή μαζικής επικοινωνίας), όσο και ως προς την "οριζόντια" (η μουσική στα μέσα μαζικής επικοινωνίας).

Αναλύονται τα βασικά χαρακτηριστικά και οι ιδιότητες της μουσικής ως μορφής επικοινωνίας και παρουσιάζονται τα βασικά στάδια της εξέλιξής της σε συστατικό στοιχείο του συστήματος για την παραγωγή τη διάδοση και την πρόσληψη συμβολικών μορφών στις σύγχρονες κοινωνίες (τυπογραφία, δισκογραφία, μετάδοση και τελικά αποδέσμευση από συγκεκριμένους υλικούς φορείς, καθώς και ανάπτυξη της μουσικής βιομηχανίας, με έμφαση στη βιομηχανία των ηχογραφημάτων).

Ως προς τη δεύτερη διάσταση, εξετάζονται οι λειτουργίες που επιτελεί η μουσική στα διάφορα μέσα μαζικής επικοινωνίας. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη σχέση της με την κινούμενη εικόνα (κινηματογράφος, τηλεόραση). Αναλύονται οι σχέσεις της μουσικής βιομηχανίας με τον περιοδικό τύπο, τη διαφήμιση, το ραδιόφωνο και το διαδίκτυο και διερευνώνται οι σχέσεις ανάμεσα στα μέσα μαζικής επικοινωνίας, τη μουσική προτίμηση και την πρόσληψη, καθώς και οι τρόποι με τους οποίους η μουσική επιδρά στην ερμηνεία των διαμεσολαβημένων μηνυμάτων.

Το μάθημα ανήκει στον δεύτερο κύκλο, δεδομένου ότι πρόκειται για εξειδικευμένο αντικείμενο, η κατανόηση του οποίου προϋποθέτει ένα υπόβαθρο, διαμορφωμένο από μαθήματα των προηγούμενων εξαμήνων, όπως: ιστορικά μαθήματα (τόσο γενικά, όσο και ειδικότερα σε σχέση με τη μαζική επικοινωνία), θεωρία της μαζικής επικοινωνίας, οικονομία των ΜΜΕ, κοινωνιολογία της μαζικής επικοινωνίας, κοινωνική ψυχολογία και ΜΜΕ.

Στόχοι του μαθήματος

• Η κατανόηση της σημασίας και του ειδικού βάρους που έχει η συγκεκριμένη μορφή καλλιτεχνικής επικοινωνίας ακόμα και σε ένα δελτίο ειδήσεων.
• Η συμβολή του στην κατανόηση του πολυεπίπεδου χαρακτήρα της επικοινωνίας, ιδιαίτερα εκείνης που πραγματοποιείται μέσω συμβολικών μορφών αισθητικής τάξης.
• Η κατανόηση των λειτουργιών που επιτελεί η μουσική στα διάφορα μέσα μαζικής επικοινωνίας.
• Η κατανόηση των τρόπων με τους οποίους η μαζική επικοινωνία επαναστατικοποιεί την καλλιτεχνική δημιουργία και την πρόσληψη, μεταβάλλοντας ταυτόχρονα τις αισθητικές αντιλήψεις, τα νοήματα και τις αξίες που επηρεάζουν την ανθρώπινη διαβίωση και συμβίωση.

Διδακτικό βοήθημα

Κώστας Μυλωνάς, Μουσική και Κινηματογράφος. Αθήνα: Κέδρος, 1999.

Προτεινόμενη βιβλιογραφία/αρθρογραφία

Η συμπληρωματική βιβλιογραφία και αρθρογραφία τροποποιείται και εξατομικεύεται, ανάλογα με τις εργασίες που αναλαμβάνουν οι φοιτητές και οι φοιτήτριες και την εκάστοτε θεματολογία. Η ακόλουθη βιβλιογραφία είναι ενδεικτική (για την τηλεόραση, το ραδιόφωνο και το μουσικό τύπο). Η πρόσβαση σε ορισμένα κείμενα είναι δυνατή μέσω του δικτύου του ΑΠΘ, ενώ άλλα διατίθενται από τη βιβλιοθήκη:

• Reebee Garofalo (1999), "From Music Publishing to MP3: Music and Industry in the Twentieth Century". American Music, 17(3): 318-353.
• Claudia Bullerjahn (2006), "The Effectiveness of Music in Television Commercials. A Comparison of Theoretical Approaches". Στο Music and Manipulation. On the Social Uses and Social Control of Music (επιμέλεια Steven Brown, Ulrik Volgsten), σελ. 207-235. New York, Oxford: Berghahn Books.
• Nicholas Cook (1994), "Music and Meaning in the Commercials". Popular Music, 13(1): 27-40.
• Leonardo Boccia (2005), "Key Measures: Music and Sounds in the Most Important TV Stations of Four Countries". Στο Visual Hegemonies. An Outline (επιμέλεια: Peter Ludes), σελ. 68-95. Münster, Hamburg, Berlin, Wien, London: LIT Verlag.
• Περιοδικό Popular Music, 21(3), 2002. Τεύχος-αφιέρωμα "Music and Television".
• Keith Negus (2006), "Musicians on Television: Visible, Audible and Ignored". Journal of the Royal Musical Association, 131(2): 310-330.
• Theodor W. Adorno (1996[1945]), "A Social Critique of Radio Music". Kenyon Review, 18(3-4): 229-235 [Kenyon Review, 7(2): 208-217].
• Frank Biocca (1990), "Media and Perceptual Shifts: Early Radio and the Clash of Musical Cultures". Journal of Popular Culture, 24(2): 1-15.
• Jarl A. Ahlkvist, Robert Faulkner (2002), "'Will This Record Work for Us?': Managing Music Formats in Commercial Radio". Qualitative Sociology, 25(2): 189-215.
• David Hendy (2000), "Pop Music Radio in the Public Service: BBC Radio 1 and New Music in the 1990s". Media, Culture & Society, 22(6): 743-761.
• Keith Negus (1993), "Plugging and programming: pop radio and record promotion in Britain and the United States". Popular Music, 12(1): 57-68.
• Jarl A. Ahlkvist, Gene Fisher (2000), "And the Hits Just Keep Coming: Music Programming Standardization in Commercial Radio". Poetics, 27(5-6): 301-325.
• Roy Shuker (2001), Understanding Popular Music. London, New York: Routledge. Κεφάλαιο 5: "On the Cover of the Rolling Stone. The Music Press", σελ. 83-98.
• Jayson Toynbee (1993), "Policing Bohemia, Pinning Up Grunge: The Music Press and Generic Change in British Pop and Rock". Popular Music, 12(3): 289-300.
• Matt Brennan (2006), "The Rough Guide to Critics: Musicians Discuss the Role of the Music Press". Popular Music, 25(2): 221-234.
• Keith Negus (2002), Popular Music in Theory. An Introduction. Cambridge: Polity Press. Κεφάλαιο 3: "Mediations", σελ. 66-98.

Τρόπος βαθμολόγησης

Το μάθημα εξετάζεται με εργασίες 2.500-3.000 λέξεων, οι οποίες εκπονούνται σε συνεννόηση και συνεργασία με τον διδάσκοντα που πρέπει να πραγματοποιηθούν εγκαίρως (κατά την 9η-11η εβδομάδα). Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες επιλέγουν ελεύθερα το θέμα της εργασίας, με βάση το αντικείμενο του μαθήματος και τα θέματα που αναπτύσσονται και συζητούνται στη διάρκεια του εξαμήνου. Το εκάστοτε διάγραμμα του μαθήματος χρησιμεύει ως ένδειξη της θεματολογίας. Ο προσδιορισμός του συγκεκριμένου ζητήματος που θα διερευνηθεί σε κάθε εργασία, καθώς και η αναζήτηση της σχετικής αρθρογραφίας/βιβλιογραφίας πραγματοποιούνται σε συνεργασία με τον διδάσκοντα.

Κριτήρια βαθμολόγησης

Η βαθμολογία επηρεάζεται από τη συμμετοχή στην όλη διαδικασία του μαθήματος και της εκπόνησης της εργασίας (10%), αλλά το μεγαλύτερο ποσοστό (90%) προκύπτει από την αρτιότητα της εργασίας: συνεκτική και σαφής δομή, διατύπωση και λόγος που συνάδει με τα επιστημονικά αντικείμενα του μαθήματος και συνάφεια της εργασίας με αυτά, επιλογή και χρήση βιβλιογραφικών παραπομπών και αναφορών, καλή τεκμηρίωση. Για τις εργασίες, θα πρέπει να λαμβάνονται οπωσδήποτε υπόψη οι σχετικές προδιαγραφές που βρίσκονται στη σελίδα της διδασκαλίας.

Πληροφορίες για την επόμενη εξεταστική περίοδο, τις ημερομηνίες εξέτασης και παράδοσης των εργασιών, μπορείτε να βρείτε στη σελίδα των ανακοινώσεων (εφόσον έχει βγει το σχετικό πρόγραμμα).