Περίληψη

Στην ανακοίνωση παρουσιάζονται ορισμένα από τα αποτελέσματα πρωτότυπης έρευνας σε δείγμα 591 εικαστικών καλλιτεχνών, η οποία επικέντρωσε στις συνθήκες εργασία και διαβίωσής τους. Το συγκεκριμένο δείγμα αντιπροσωπεύει το 10% περίπου των μελών του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος (ΕΕΤΕ). Το περιθώριο σφάλματος είναι ±3.82% και το διάστημα εμπιστοσύνης 95%. Το ερωτηματολόγιο περιλαμβάνει πάνω από 250 μεταβλητές που αφορούν ευρύ φάσμα θεμάτων. Περιλαμβάνει, επίσης, τυπικούς δείκτες για την μέτρηση της υλικής στέρησης, καθώς και ερωτήσεις σύγκρισης της κατάστασης πριν και μετά την εισαγωγή των μέτρων λιτότητας. Η έρευνα σχεδιάστηκε και πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και υποστηρίχθηκε από το ΕΕΤΕ. Τεχνικά, υποστηρίχθηκε από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. Πρόκειται για την πρώτη έρευνα του είδους που πραγματοποιείται στην Ελλάδα και αποτελεί μέρος ευρύτερης προσπάθειας να μελετηθεί η πολιτιστική εργασία στη χώρα. Στηρίζεται σε προηγούμενη διερευνητική μελέτη με συνεντεύξεις από ομάδες εστίασης εικαστικών καλλιτεχνών και κινηματογραφιστών για τις συνθήκες εργασίας (βλ. Μπαλτζής & Πανταζής, 2016).

Η ανακοίνωση περιγράφει το επαγγελματικό προφίλ των εικαστικών καλλιτεχνών στην Ελλάδα, το οποίο δεν διαφέρει σημαντικά από το προφίλ που περιγράφεται στην περίπτωση άλλων χωρών, και το οποίο έχουν μελετήσει για παράδειγμα οι Ball, Pollard, & Stanley, Benhamou, Heinich, Hesmondhalgh, Menger, και άλλοι. Ωστόσο, επικεντρώνει στην ανίχνευση της διαφοράς πριν και μετά το 2012, το έτος κατά το οποίο οι επιπτώσεις των πολιτικών λιτότητας άρχισαν να γίνονται εμφανείς. Οι ερωτώμενοι κλήθηκαν να συγκρίνουν την κατάσταση πριν και μετά το 2012, απαντώντας σε 16 δείκτες οι οποίοι καλύπτουν τις διαφορετικές διαστάσεις των συνθηκών εργασίας των εικαστικών καλλιτεχνών. Μόλις 2%-10% των ερωτώμενων (ανάλογα με τον εκάστοτε δείκτη) απάντησε ότι οι συνθήκες έχουν βελτιωθεί. Η ανάλυση ανιχνεύει σημαντικές διαφορές ανάμεσα στις δύο περιόδους. Παράλληλα, μόλις το 7,4% των ερωτώμενων εξέφρασε υψηλό και πολύ υψηλό βαθμό αισιοδοξίας για το μέλλον των εικαστικών τεχνών στην Ελλάδα. Η διαφοροποίηση των απαντήσεων στους 16 δείκτες αναλύθηκε λαμβάνοντας υπόψη τον υψηλό βαθμό οικονομικής στενότητας που διαπιστώθηκε στο συγκεκριμένο δείγμα, τα επίπεδα εισοδήματος, καθώς και τις μεταβλητές για την πολυαπασχόληση.

Τα ευρήματα δείχνουν ένα μέρος από τις αρνητικές συνέπειες των πολιτικών λιτότητας, όχι μόνο για τον τρόπο που βιώνουν οι εικαστικοί καλλιτέχνες τις τρέχουσες συνθήκες, αλλά και γενικότερα για το μέλλον της πολιτιστικής εργασίας στη χώρα. Και το τελευταίο δεν διαγράφεται πολύ φωτεινό.