Περίληψη

Θεωρώντας την παγκοσμιοποίηση ως ένα σύνθετο κοινωνικό φαινόμενο, στην ανακοίνωση σκιαγραφείται μία διαφορετική στάση τόσο από τα επιχειρήματα της θεωρίας για τον πολιτισμικό ιμπεριαλισμό, όσο και από τον αποσπασματικό εμπειρισμό που διακρίνει ορισμένες "μικροκοινωνιολογικές" προσεγγίσεις στο πεδίο της κοινωνιολογίας των τεχνών. Η ανακοίνωση στηρίζεται στην άποψη ότι οι τέχνες αποτελούν ειδικές μορφές επικοινωνίας, συστήματα για τη δημιουργία, την παραγωγή, τη διάδοση και την πρόσληψη συμβολικών μορφών. Σε αυτό το πλαίσιο, στην ανακοίνωση διερευνώνται ορισμένα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του φαινομένου της παγκοσμιοποίησης τα οποία επηρεάζουν τις τέχνες με πολλαπλούς και αξιοσημείωτους τρόπους.

Τα χαρακτηριστικά αυτά, περιλαμβάνουν την ανάδυση εναλλακτικών τρόπων για την παραγωγή συμβολικών μορφών, οι οποίοι συνδέονται με την ανάπτυξη των ψηφιακών τεχνολογιών, τη σύγκλιση διαφορετικών μορφών επικοινωνίας και την αναβάθμιση της σημασίας των κοινωνικών δικτύων. Περιλαμβάνουν, επίσης, την κατάρρευση αρκετών εμποδίων για τις πολιτισμικές ανταλλαγές, το άνοιγμα των πολιτιστικών αγορών και την ολοένα αυξανόμενη σημασία των παγκόσμιων βιομηχανικών συμπλεγμάτων πολυμέσων - εξελίξεις οι οποίες συνεπάγονται νέα προβλήματα ρύθμισης, αλλά και ανησυχίες σχετικά με την πολιτιστική ποικιλία, την ετερογένεια και την ελευθερία της έκφρασης, καθώς και την όξυνση των πολιτισμικών ασυμμετριών σε παγκόσμιο επίπεδο.

Υποστηρίζεται ότι παρόλα αυτά, οι ίδιες αυτές εξελίξεις έχουν διαμορφώσει μια νέα κατάσταση, ενισχύοντας την ανάπτυξη των κοινωνικών δικτύων και την πιθανότητα να αναδειχθούν σε εναλλακτικό τρόπο παραγωγής πολιτισμού. Η ανακοίνωση εστιάζει σε αυτές τις ιδιομορφίες, υποστηρίζοντας επίσης ότι η παγκοσμιοποίηση - ακόμη και στην τρέχουσα, νεοφιλελεύθερη μορφή της - επηρεάζει με ποικίλους και αντιφατικούς τρόπους και τις έξι πτυχές της πολιτιστικής παραγωγής, ενώ έχει δημιουργήσει περισσότερες και καλύτερες δυνατότητες για τη μελέτη των άτυπων και εναλλακτικών κόσμων της τέχνης, οι οποίοι μέχρι πρόσφατα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να διερευνηθούν.

Στην ανακοίνωση υιοθετείται μία διαφορετική στάση αφενός από την ενθουσιώδη υποστήριξη ή την απόλυτη απόρριψη των μηχανισμών της αγοράς στο πεδίο του πολιτισμού, αφετέρου από τη Θεωρία της Διαδικτυακής Νιρβάνα. Τέλος, προτείνεται ότι είναι απαραίτητο να ερευνηθούν περισσότερο και να αναλυθούν σε βάθος οι συνθήκες στις οποίες τα δίκτυα εκτοπίζουν τις κοινότητες και η καθολική επέκταση των εμπορευματικών σχέσεων και των μηχανισμών της αγοράς αφήνει όλο και λιγότερα περιθώρια για εναλλακτικές μορφές παραγωγής πολιτισμού.