Στον τόμο L’Industrie musicale à l'aube du XXIème siècle. Approches critiques, σελ. 167-199 (συμμετοχή μετά από πρόσκληση)
Επιμέλεια: Jacob T. Matthews, Lucien Perticoz
Paris: L'Harmattan, 2012
Περίληψη
Οι αντινομίες, οι ανισότητες και η αμφισημία των μουσικών βιομηχανιών βρίσκονται στο επίκεντρο αυτού του κεφαλαίου, όπου η βιομηχανία των ηχογραφημάτων θεωρείται συστατικό στοιχείο ενός ευρύτερου συστήματος στο πλαίσιο του κοινωνικοοικονομικού σχηματισμού. Έχοντας υπόψη τις ποικίλες πτυχές της παραγωγής πολιτισμού, ο στόχος δεν είναι να αναλυθούν οι ιδιαιτερότητες ενός τομέα, αλλά να εξεταστεί ένα υποσύστημα, οι ιδιομορφίες του οποίου αποκαλύπτουν τις αντιφάσεις του κοινωνικοοικονομικού σχηματισμού. Με αυτήν την έννοια, το μικροεπίπεδο εξετάζεται από κοινωνιακή οπτική.
Στο πρώτο μέρος, αποδομείται η αντίληψη για μία, ενιαία και μοναδική μουσική βιομηχανία, με βάση τα επιχειρήματα που αναπτύσσονται τις τελευταίες δεκαετίες (ιδιαίτερα από τους Williamson και Cloonan). Αναλύονται οι λειτουργίες της αντίληψης αυτής στο δημόσιο λόγο και περιγράφεται ένα πολύ πιο σύνθετο και αντιφατικό σύστημα μουσικών βιομηχανιών, προσθέτοντας νέα στοιχεία στη σχετική βιβλιογραφία και συζήτηση. Λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα της πραγματικής παραγωγής και κυκλοφορίας της μουσικής, καθώς και σχετικές έρευνες, αλλά και τις χρήσεις της αντίληψης για μία ενιαία και μοναδική μουσική βιομηχανία, υποστηρίζεται ότι για να κατανοηθεί αυτό το πεδίο της παραγωγής πολιτισμού, χρειάζεται ένα καταλληλότερο μοντέλο.
Στο δεύτερο μέρος, αναλύονται η πολυπλοκότητα, οι αντινομίες και η αμφισημία των μουσικών βιομηχανιών, εξετάζοντας τις ροές των υλικών φορέων περιεχομένου, του μουσικού εξοπλισμού και των πολιτισμικών πόρων της μουσικής σε διεθνές επίπεδο. Αναλύονται, επίσης, οι ανισότητες στο μικροεπίπεδο και περιγράφεται η αστοχία των βιομηχανιών του πολιτισμού για τις λιγότερο ευνοημένες χώρες και τους λιγότερο ευνοημένους δημιουργούς. Στο κεφάλαιο αυτό υποστηρίζεται ότι οι ανισότητες και η αμφισημία των μουσικών βιομηχανιών, σκιαγραφούν ένα πεδίο πολύ πιο σύνθετο από εκείνο που περιγράφει η απλουστευτική θέση του πολιτισμικού ιμπεριαλισμού. Η οπτική που υιοθετείται είναι, επίσης, ασύμβατη με την ιδεολογική "εναρμόνιση" που αναδύεται από τη ρητορική της όποιας βιομηχανίας. Από την οπτική αυτή, προτείνεται ο όρος αρχή της ανισότητας, ο οποίος αναφέρεται στις ανισότητες, τις αντινομίες και τις πολύπλευρες συνέπειές τους ως δομικά χαρακτηριστικά των μουσικών βιομηχανιών.
Λαμβάνοντας υπόψη την αρχή της ανισότητας, στη συνέχεια, στο τρίτο μέρος του κεφαλαίου εξετάζεται η τρέχουσα μετάλλαξη των μουσικών βιομηχανιών με βάση αφενός το μοντέλο του Peterson για την παραγωγή πολιτισμού και αφετέρου τη θεωρία περί δημιουργικής καταστροφής. Από την οπτική αυτή, υποστηρίζεται ότι δεν υπάρχει κρίση ΤΗΣ μουσικής βιομηχανίας (η οποία στην πραγματικότητα δεν υπάρχει), αλλά διαδικασία προσαρμογής ορισμένων τομέων σε διάφορους κλάδους των μουσικών βιομηχανιών. Τέλος, περιγράφεται ένα πιθανό σενάριο για το μέλλον των βιομηχανιών αυτών στο πλαίσιο της τρέχουσας κοινωνικοοικονομικής κρίσης και λαμβάνοντας υπόψη την αρχή της ανισότητας. Στο φως αυτής της οπτικής, το κεφάλαιο καταλήγει ότι η ανάλυση των αντιφάσεων και της πολυπλοκότητας, αλλά και η απομάκρυνση από την κυρίαρχη λογική του "ολιγονομίου", αποκαλύπτουν ορισμένες απροσδόκητες συνέπειες της τρέχουσας μετάλλαξης.