Περίληψη

Στο πρώτο μέρος του άρθρου σκιαγραφούνται τα βασικά χαρακτηριστικά της παγκοσμιοποίησης ως σύνθετου κοινωνικού φαινομένου και οι βασικές τάσεις προσέγγισής του από τους κοινωνικούς επιστήμονες. Το δεύτερο μέρος πραγματεύεται τις μεταβολές που οφείλονται στις τεχνολογικές εξελίξεις και οι οποίες πραγματοποιούνται σε ένα παγκοσμιοποιημένο σύστημα πραγμοποιημένων κοινωνικών σχέσεων. Διαπιστώνεται ότι οι θεσμικές μεταβολές οι οποίες αφορούν κυρίως την παραγωγή και τη διάδοση της μουσικής και οι δομικές αλλαγές της μουσικής επικοινωνίας, επιφέρουν μεταβολές στους τρόπους πρόσληψης του καλλιτεχνικού έργου. Μαζί με τη διαδικασία υπερπολιτισμού (transculturation), σε ένα περιβάλλον γενικευμένων πολιτισμικών ανταλλαγών, οι μεταβολές αυτές συνθέτουν ένα νέο πλαίσιο για τη μουσική δημιουργία. Στο τρίτο μέρος, αναλύονται οι ασυμμετρίες και οι αντινομίες οι οποίες προκύπτουν από την παγκοσμιοποίηση του μουσικού πολιτισμού. Υποστηρίζεται ότι η διαδικασία τυπικού εκδημοκρατισμού της μουσικής ζωής αποτελεί το βασικό χαρακτηριστικό γνώρισμα του σύγχρονου μουσικού πολιτισμού σε παγκόσμιο επίπεδο. Η κατάσταση αυτή ευνοεί τη συνύπαρξη κινδύνων και ευκαιριών σε παγκόσμιο και τοπικό επίπεδο. Υποστηρίζεται επίσης, ότι οι οικονομικές, πολιτισμικές και πολιτικές όψεις των εξελίξεων αυτών δεν μπορούν πλέον να διαχωριστούν. Στην πραγματικότητα, παγκοσμιοποίηση του μουσικού πολιτισμού σημαίνει παγκοσμιοποίηση των πραγμοποιημένων κοινωνικών σχέσεων στο πολιτισμικό πεδίο.

Στη διεθνή βιβλιογραφία, αυτό το διαπιστώνουν οι αναλύσεις των οικονομικών και πολιτισμικών συνεπειών που προκύπτουν από την εξάπλωση των παγκόσμιων βιομηχανικών συμπλεγμάτων πολυμέσων και του άνισου συστήματος των σχέσεων πνευματικής ιδιοκτησίας το οποίο έχουν εδραιώσει διεθνώς. Οι συνθήκες αυτές θέτουν ένα νέο πλαίσιο για τις λειτουργίες των μέσων μαζικής επικοινωνίας, ως μέσων για την αναπαραγωγή και διάδοση της μουσικής, αλλά και της τέχνης γενικότερα, και επομένως ως μέσων για τη διαχείριση αισθητικών αξιών. Ταυτόχρονα, διαπιστώνεται ότι οι υπό συζήτηση εξελίξεις διαμορφώνουν νέες δυνατότητες πολιτισμικής διάδρασης και αντίδρασης.

Η μελέτη αναφέρεται, επίσης, στις νέες προκλήσεις που παρουσιάζονται για την "κλασική" μουσικολογία, για την κοινωνιολογία της μουσικής, για τη θεωρία της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης, αλλά και για την πολιτιστική και εκπαιδευτική πολιτική.