Περίληψη

Η ανακοίνωση παρουσιάζει συνοπτικά τα χαρακτηριστικά του ερτζιανού ραδιοφωνικού τοπίου στην Ελλάδα, με βάση προηγούμενες έρευνες και τη σχετική βιβλιογραφία. Πρόκειται για περίπτωση όπου τα μέσα μαζικής επικοινωνίας - επομένως και το ερτζιανό ραδιόφωνο - λειτουργούν σε ένα περιβάλλον το οποίο προσδιορίζει η εξάρτηση από ισχυρά συμπλέγματα πολιτικών και οικονομικών συμφερόντων. Οι έρευνες δείχνουν ότι η ιεραρχία πολιτικών, οικονομικών και πολιτισμικών παραγόντων με βάση την οποία έχει συγκροτηθεί το τοπίο του ερτζιανού ραδιοφώνου στην Ελλάδα, επηρεάζεται από αυτήν την εξάρτηση. Στην ανακοίνωση υποστηρίζεται ότι πέρα από το θεσμικό πλαίσιο, αυτού του είδους η διευθέτηση ασκεί επίδραση στο ενημερωτικό και ψυχαγωγικό περιεχόμενο του επίγειου ("παραδοσιακού" ή ερτζιανού) ραδιοφώνου. Παίρνοντας αποστάσεις από ερμηνείες που υπεραπλουστεύουν τα πράγματα ή στηρίζονται σε θεωρίες συνωμοσίας και με βάση προηγούμενες αναλύσεις, υποστηρίζεται επίσης ότι στην ελληνική περίπτωση το ραδιόφωνο δεν αποτελεί απλώς "αγωγό", αλλά εργαλείο το οποίο επιτελεί διπλή λειτουργία: αφενός, προωθεί τα συμπλέγματα πολιτικών και οικονομικών συμφερόντων, αφετέρου συμβάλλει στην κατασκευή ιδεολογίας και πολιτισμού.

Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι οι τρόποι με τους οποίους επιτελείται αυτή η διπλή λειτουργία είναι πολλαπλοί, έμμεσοι και αρκετά σύνθετοι. Επομένως, δεν μπορούν να ανιχνευθούν εύκολα και μόνο με τη βοήθεια της ανάλυσης του θεσμικού πλαισίου ή των επιδόσεων της αγοράς. Είναι αναγκαία μία πιο σύνθετη προσέγγιση, ειδικά επειδή προηγούμενες μελέτες δείχνουν ότι ο τρόπος με τον οποίο το εμπορικό ραδιόφωνο καθιερώθηκε στην Ελλάδα και η κατοπινή του εξέλιξη, διασφάλισαν ένα συγκεκριμένο τύπο πλουραλισμού, ο οποίος επηρεάζεται από συμπλέγματα πολιτικοοικονομικών συμφερόντων. Με την έννοια αυτή, στην ανακοίνωση εξετάζεται η περίπτωση του ελληνικού ερτζιανού ραδιοφώνου στο ευρύτερο πλαίσιο του μιντιακού τοπίου στη χώρα, λαμβάνοντας υπόψη ποικίλες πτυχές της ιστορικής του εξέλιξης και των κοινωνικών του χαρακτηριστικών. Παράλληλα, περιγράφεται και ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί το συγκεκριμένο μέσο μαζικής επικοινωνίας σε μικρές ευρωπαϊκές αγορές.

Με βάση την ανάλυση αυτή, στην ανακοίνωση εξετάζονται οι προκλήσεις του διαδικτυακού ραδιοφώνου για το ελληνικό μιντιακό τοπίο και σε αυτό το πλαίσιο τίθεται μια σειρά από ερωτήματα. Πρώτο και βασικό, είναι το ερώτημα κατά πόσο το διαδικτυακό ραδιόφωνο διαθέτει τις δυνατότητες και τη δυναμική να διαφοροποιηθεί από το ερτζιανό, δηλαδή να απαλλαγεί από τα ιστορικά βάρη του τελευταίου. Λαμβάνοντας υπόψη προηγούμενες αναλύσεις, υποστηρίζεται ότι δεν μπορεί να αγνοείται η πιθανότητα οι ίδιες δυνάμεις και δομές που κυριαρχούν στο ερτζιανό τοπίο να αποικίσουν και το διαδικτυακό και τελικά να καθορίσουν και το περιεχόμενό του. Εξάλλου, έρευνες έχουν δείξει ότι αυτή είναι μία γενικότερη τάση η οποία αφορά το διαδίκτυο συνολικά. Δεύτερο, τίθεται το ερώτημα για τις διαφορές ανάμεσα στο ερτζιανό και το διαδικτυακό ραδιόφωνο ως μέσα μαζικής επικοινωνίας και ως κοινωνικά συστήματα. Σε μία προσπάθεια να εξεταστούν οι πιθανότητες που έχει το διαδικτυακό ραδιόφωνο να κάνει τη διαφορά σε ένα μιντιακό τοπίο όπως το ελληνικό, η ανακοίνωση πραγματεύεται τις βασικές διαστάσεις της σχετικής έρευνας. Τέλος επιχειρείται να σκιαγραφηθούν οι κύριες κατευθύνσεις της, ώστε να διαπιστωθεί κατά πόσο το διαδίκτυο μπορεί να αποτελέσει ένα νέο περιβάλλον για το ραδιόφωνο ή μία νέα μορφή που θα εξασφαλίζει τη λειτουργία των παλαιών, κατεστημένων και αρκετά καλά γνωστών δομών.