Περίληψη

Το άρθρο παρουσιάζει εμπειρική έρευνα για τη σχέση ανάμεσα στις μουσικές προτιμήσεις, τις αξίες και τις μουσικές ταυτότητες σε δείγμα 606 φοιτητών από τα τρία ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Θεσσαλονίκης. Οι ερωτήσεις στις οποίες κλήθηκαν να απαντήσουν οι φοιτητές του δείγματος, αφορούσαν τις μουσικές τους προτιμήσεις, τη σημασία που αποδίδουν σε αυτές για τον αυτοπροσδιορισμό και την αυτοαντίληψή τους, καθώς και τις αξίες τους, σε μια συντομευμένη εκδοχή της έρευνας αξιών του Schwartz (1992). Στο ερωτηματολόγιο συμπεριλήφθηκαν 26 μουσικά είδη τα οποία προήλθαν από σχετική πιλοτική έρευνα.

Η ανάλυση παραγόντων κατέληξε σε μια τυπολογία της μουσικής προτίμησης, η οποία περιλαμβάνει πέντε δομές: εκλεπτυσμένη και πολύπλοκη (π.χ. Jazz ή κλασική μουσική), ελληνική παραδοσιακή (π.χ. ρεμπέτικα), συναισθηματική και εντυπωσιοθηρική (π.χ. pop), καθιερωμένα ανατρεπτική (π.χ. rock) και αντισυμβατικά διάφωνη (π.χ. punk).

Οι ιεραρχικές αναλύσεις παλινδρόμησης έδειξαν ότι οι αξίες και η προσλαμβανόμενη σημασία της μουσικής για τον αυτοπροσδιορισμό (δηλ. οι μουσικές ταυτότητες) συμβάλλουν διαφοροποιημένα στην πρόβλεψη των δομών της μουσικής προτίμησης (π.χ. η αυτοϋπέρβαση προβλέπει την καθιερωμένα ανατρεπτική μουσική προτίμηση, ενώ η συντήρηση τη συναισθηματική και εντυπωσιοθηρική κ.λπ.).

Η συζήτηση και η ερμηνεία των ευρημάτων εντάσσονται - όπως άλλωστε και η έρευνα στο σύνολό της - τόσο στο πλαίσιο της κοινωνικής ψυχολογίας όσο και στο πλαίσιο της κοινωνιολογίας της μουσικής, όπου υπάρχει μακρόχρονη παράδοση στη μελέτη της μουσικής προτίμησης και των παραγόντων που την επηρεάζουν. Το είδος της ανάλυσης δεδομένων που επιλέχθηκε στηρίζεται στο γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια διαπιστώνεται συχνά πως οι κλασικοί δημογραφικοί παράγοντες δεν επαρκούν για να εξηγήσουν την πρόσληψη καλλιτεχνικών αγαθών και αναζητούνται κοινά σημεία ανάμεσα στην υπόθεση της πολιτισμικής παμφαγίας του Peterson και εκείνη της ομολογίας που διατύπωσαν ο Gans και ιδιαίτερα ο Bourdieu.

Η έρευνα αυτή είναι η πρώτη που γίνεται για τα ελληνικά δεδομένα, ενώ στη διεθνή βιβλιογραφία η αναζήτηση της σχέσης ανάμεσα στις αξίες και τις μουσικές προτιμήσεις δεν απαντάται συχνά.