Αλέξανδρος Μπαλτζής, Θεόδωρος Οικονόμου

Στο δίτομο: Εξουσία - Βία - Πόνος, τόμος Α΄, σελ. 341-355
Επιμέλεια: Κλήμης Ναυρίδης
Πρακτικά του ομότιτλου διεθνούς συνεδρίου
Αθήνα: Καστανιώτης 2002

 

Περίληψη

Παρουσιάζονται ευρήματα εμπειρικής έρευνας, με αντικείμενο ορισμένες λειτουργίες του έντυπου δημοσιογραφικού λόγου. Πρόκειται για τις λειτουργίες της αναπαραγωγής και της καλλιέργειας συστημάτων αξιών, αναπαραστάσεων και στερεοτύπων της συλλογικής συνείδησης που συνδέονται με την καλλιέργεια συνθηκών, ευνοϊκών για την ανάπτυξη συμβολική βίας. Η έννοια της συμβολικής βίας, όπως αναπτύχθηκε από τον P. Bourdieu, αξιοποιείται στο κείμενο αυτό και διευρύνεται, αναδεικνύοντας - μεταξύ άλλων - ορισμένες από τις λειτουργίες των μέσων μαζικής επικοινωνίας στις κοινωνίες υποδοχής πληθυσμών που μεταναστεύουν.

Τα ευρήματα από τη δειγματοληπτική ανάλυση του έντυπου δημοσιογραφικού λόγου αφορούν κατά ένα μέρος τα στοιχεία που συνθέτουν το λεγόμενο νεορατσισμό ή πολιτισμικό ρατσισμό, ο οποίος στηρίζεται στο επιχείρημα της "πολιτισμικής κατωτερότητας", της "βαρβαρότητας" και επομένως της "επικινδυνότητας" των "άλλων". Παράλληλα, η ποσοτική και ποιοτική ανάλυση των ευρημάτων (με τη μέθοδο της κριτικής ανάλυσης λόγου, κατάλληλα προσαρμοσμένης και εμπλουτισμένης) έδειξε - για τη χρονική περίοδο την οποία αφορούσε η ανάλυση - το μικρό βαθμό ετοιμότητας της ενδοομάδας να ακούσει και να σεβαστεί - και όχι απλά να ανεχθεί - το λόγο και την ύπαρξη των "άλλων".